Britse industrie wil duidelijkheid over handelsrelatie met EU na brexit

• Tim de Wit

  correspondent Groot-Brittannië

De Britse premier May overlegt vandaag met haar ministers op haar buitenverblijf Chequers over wat voor handelsrelatie de Britten na brexit willen met de EU. Twee jaar na het referendum is dat nog altijd volkomen onduidelijk. Ondertussen spreken steeds meer grote industriële bedrijven hun ernstige zorgen uit.

Vooral de auto-industrie laat van zich horen. Zo waarschuwde gisteren autofabrikant Jaguar Landrover dat een slechte brexit-deal zeker 1,5 miljard euro aan winst per jaar zal kosten. De grootste autoproducent in Groot-Brittannië, tegenwoordig in handen van het Indiase Tata Steel, ziet zich genoodzaakt de productie te verplaatsen als de brexit-onderhandelingen stuk lopen. Het bedrijf heeft alleen al in Groot-Brittannië veertigduizend werknemers.

Familiebedrijf Seetru in Bristol merkt nu al de gevolgen van brexit:

Tegen de Financial Times zei CEO Ralf Speth: "De afgelopen vijf jaar investeerden we 50 miljoen pond. We overwegen nog eens 80 miljoen te investeren in de komende vijf jaar. Die komen op het spel te staan als brexit verkeerd voor ons uitpakt. We hebben zeer dringend duidelijkheid nodig."

Afhankelijk van de interne markt

Jaguar Landrover volgt de waarschuwingen die BMW en Honda de afgelopen weken al gaven. De bedrijven maakt zich grote zorgen, omdat ze sterk afhankelijk zijn van de interne markt. De afgelopen decennia zijn fabrieken van toeleveranciers zich steeds meer gaan specialiseren in één auto-onderdeel.

Zo zocht de Britse krant FT uit voor hoeveel onderdelen een Landrover afhankelijk is van bedrijven in andere EU-landen:

Dankzij de interne markt is het nu nog mogelijk zonder grenscontroles, tarieven en handelsbarrières goederen de grens over te krijgen. "Het productieproces is ingericht op just in time manufacturing", legt professor economie Alan Winters uit. Met open grenzen kun je precies uitrekenen hoe lang het duurt voordat alle onderdelen uit de EU in de fabriek in Groot-Brittannië aankomen, waar de auto vervolgens in elkaar wordt gezet.

Precies dat just in time-principe komt door de brexit in gevaar. Als de Britten straks niet langer deel uitmaken van de interne markt en de douane-unie, moeten er immers op de één of andere manier controles komen. "Het productieproces komt soms letterlijk op het kwartier aan, dus elke vertraging onderweg zal het proces doen vastlopen", zegt Winters. "Hoezeer de Britse regering ook werkt aan een plan waarbij ze de controles willen minimaliseren, elke vorm van onzekerheid over het transport zal autoproducenten raken."

800.000 banen

En wat raakt aan de auto-industrie, raakt aan de werkgelegenheid. Naast de tienduizenden Britten die werken in de fabrieken van grote automerken, is nog eens een veelvoud afhankelijk van die merken via de enorme ketting aan toeleveranciers voor de grote bedrijven. Branchevereniging SMMT rekende uit dat in totaal zo'n 800.000 mensen in de auto-industrie werkzaam zijn.

Neem het kleine Seetru in Bristol. 122 werknemers, gespecialiseerd in veiligheidsventielen. "Die ventielen worden niet in auto's gebruikt, maar wel in bijna alle machines in autofabrieken. Elke machine die gebruik maakt van druk, heeft er één nodig", legt directeur Andrew Varga uit.

Erg zorgelijk

Hij maakt zich grote zorgen over de toekomst, zeker nu in de eerste helft van dit jaar de investeringen in de auto-industrie al met de helft zijn teruggelopen. "Dat heeft directe invloed op wat wij doen. Als de big beasts stoppen met investeren, ben ik straks ook genoodzaakt om mensen te ontslaan."

Varga kijkt met weinig vertrouwen naar het crisisoverleg van de regering. "Je ziet hoe ver de kampen in haar regering uit elkaar liggen. Als dit gaat leiden tot een slechte brexit, zal dat een ramp zijn voor onze economie. Ergens kun je je niet voorstellen waarom ze hun gezond verstand niet gebruiken, maar tegelijk liggen ze ideologisch zover uit elkaar dat het heel moeilijk zal worden om tot een akkoord te komen. Erg zorgelijk."