Migranten in Mexico zijn banger voor de bendes dan voor Trump
Als je aan de oevers staat van de Suchiate, de rivier die de grens markeert tussen Guatemala en Mexico, kan je Donald Trump eigenlijk alleen maar gelijk geven. "Mexico doet weinig of niets om migranten tegen te houden", twitterde hij eerder dit jaar.
Hier in Ciudad Hidalgo, in het diepe zuiden van Mexico, lijkt de Amerikaanse president een punt te hebben. Politie, grenswacht of douane zijn nergens te bekennen. Het plaatsje leeft van het illegale riviertransport tussen Guatemala en Mexico.
Bekijk in de reportage van Marc Bessems hoe vluchtelingen moeiteloos de grens oversteken:
Tientallen vlotten van grote rubberbanden, varen af en aan tussen beide landen. Niet gestoord door autoriteiten varen de balseros van de ene naar de andere oever, volgeladen met smokkelwaar of mensen.
Voor omgerekend 1 euro steken Guatemalteken de rivier over, op zoek naar goedkope boodschappen aan de overkant, Anderen smokkelen goedkope benzine naar Mexico.
'Ik stel geen vragen'
Elder, een van de tientallen mannen die de vlotten door het ondiepe water duwen, haalt zijn schouders op. "De klant betaalt mij om naar de overkant te varen, niet om vragen te stellen."
Argwanend neemt hij de bezoekende cameraploeg uit Nederland op. Zijn achternaam wil hij niet geven. "Jullie zijn te laat voor de immigranten", zegt hij. "Die komen 's nachts, ergens tussen twee en vier uur".
Straatbendes
Tania, haar vriend en hun 4-jarige dochtertje staken een paar weken geleden al over en zijn nu in Tapachula op zo'n 5 kilometer van de Suchiate. Ze komen uit Honduras, een van de gevaarlijkste landen ter wereld. Officieel is er geen oorlog, maar mara's, extreem gewelddadige straatbendes, terroriseren het land. Er vallen meer doden door geweld dan in menig oorlogsgebied.
"Op een dag vielen ze ons huis binnen en beroofden ons. Ze hakten met een machete in op mijn tante", zegt Tania. Die overleefde ternauwernood, en de familie deed aangifte.
Toen begon de ellende pas echt. Ze doken onder, maar de jaloerse ex-man van Tania verraadde haar bij de bendeleden. Ze ontsnapte alleen maar aan de dood omdat ze toevallig aan het werk was.
Het hele gezin vluchtte naar Mexico. "Ik was van plan hier te blijven", zegt Tania. "Maar een paar dagen geleden herkende ik een van de bendeleden hier in Tapachula. En nu ben ik bang dat hij mij ook zag."
Tania wil zo snel mogelijk weg uit Mexico en doorreizen naar de Verenigde Staten. Maar makkelijk is dat niet. "Op het eerste gezicht lijkt de grens poreus", zegt de Mexicaanse mensenrechtenactivist Luis Villagrán. "Maar zodra je dieper het binnenland intrekt verandert dat. Er zijn minstens vier grote controleposten hier in onze deelstaat Chiapas. Wie geen papieren heeft, kan het land worden uitgezet."
'Mexico knapt het vuile werk op'
"Die muur van Trump, die begint hier, in Mexico", zegt Villagrán. In 2014 voerden de Mexicanen de strijd tegen illegale immigratie op, onder druk van de toenmalige Amerikaanse president Obama. Plan Frontera Sur, het zuidelijke grensplan, werd ingevoerd. Volgens Villagrán betekende dat de militarisering van de zuidelijke grens van Mexico.
Sindsdien deporteerde Mexico regelmatig meer Midden-Amerikaanse migranten dan de VS. "Trump heeft helemaal geen gelijk", klaagt de mensenrechtenactivist. "Mexico knapt het vuile werk op voor de Amerikanen."
De autoriteiten zijn maar een van de problemen voor de illegale migranten op weg naar het noorden. Criminelen hebben het op hen gemunt, corrupte agenten en akelig veel vrouwen worden onderweg verkracht.
En als ze het halen, wacht nog de Amerikaanse grenspolitie. De berichten van ouders die van hun kinderen werden gescheiden hebben grote indruk gemaakt bij migranten.
'Geen andere optie'
"Ik zag het op het nieuws", zegt Tania. "Ik ben doodsbang dat ze me mijn kind afpakken", bekent ze. "Maar we hebben het erover gehad, mijn vriend en ik, en we nemen het risico, want er is geen andere optie. Alles voor een betere toekomst."
Uiteindelijk is Tania banger voor de bendes, dan voor de Amerikaanse president.
