Staking streekvervoer raakt hele land: 'We zijn gewoon opgebrand'

Stadsbussen, streekbussen en regionale treinen: grote kans dat je die vandaag niet ziet rijden. De landelijke staking in het streekvervoer is begonnen. "Iedereen wil in principe gewoon werken en dienstverlening naar passagiers doen, maar het moet wel passen en het past gewoon niet meer", vertelt een stakende chauffeur in het NOS Radio 1 Journaal.

"We zijn ons er zeker van bewust dat we mensen teleurstellen", zegt een ander. "Het laatste wat we willen is onze klanten laten staan, maar er rest ons geen ander middel."

Nuance?

Volgens vakbond FNV legt vandaag ongeveer 80 procent van de chauffeurs het werk neer. Naar verwachting zijn dat rond de 9000 chauffeurs. Volgens werkgeversvereniging VWOV ligt dit veel genuanceerder en werken er meer chauffeurs dan verwacht. In het hele land is er in ieder geval een beperkte dienstregeling beschikbaar, laat een woordvoerder weten.

Ook in Utrecht wordt gewerkt via een zomerdienstregeling. Volgens de VWOV rijdt 100 procent van de stadsbussen in de stad en 70 procent van de streekbussen. Met die cijfers is de FNV het weer niet eens. "We zien dat er in de streek Utrecht iets minder stakers zijn dan de vorige keer maar nog steeds staakt het merendeel", laat FNV-woordvoerder Lutz Kressing weten.

"Dat komt vooral omdat de werkgevers daar het personeel dwingen te gaan rijden", zegt Kressing. "Kantoorpersoneel, uitzendkrachten en rare trucjes met diensten worden ingezet om de staking te breken. Het knippen en plakken van diensten mag helemaal niet zonder toestemming van de ondernemingsraad." Het is onbekend of de werkgevers inderdaad ander personeel inzetten.

Een busschauffeur bij Schiphol zegt dat hij het werk doet voor de reiziger en niet om te racen:

Het ziet paars en rood bij de bijeenkomst van stakende chauffeurs bij Schiphol: paars en rood door de jasjes van vakbonden FNV en CNV. Ze willen echt dat er iets verandert. "Het belangrijkste is dat ik mijn werk op een normale manier kan gaan doen", vertelt een 62-jarige buschauffeur. Hij zit al 25 jaar in het vak. "Al jaren wordt het drukker en drukker. Drukker door passagiers, drukker in het verkeer. Na een werkdag ben je helemaal opgebrand, en tíjdens heb je niet eens tijd om je brood te eten."

De werkdruk is inderdaad de grootste reden voor de staking, bevestigt een andere chauffeur. "We hebben niet eens plaspauzes. Dat zorgt voor kwaad bloed."

Dat sommige bussen wel rijden, zorgt niet voor een vervelende sfeer tussen de werkwilligen en actievoerders, maakt een chauffeur duidelijk. "Maar de chauffeurs vragen me wel: 'weet je wel welk risico je neemt?' Ik heb geen reden om te staken. Als ik moet plassen, ga ik plassen. Kan het moeilijk in mijn broek doen."

Volgens de vakbonden werken vooral uitzendkrachten vandaag. Zo ook een buschauffeur in Amstelveen. Hij laat sommige passagiers gratis meereizen. "Is je saldo te laag? Neem maar plaats, het is een bijzondere dag." Hij heeft geen reden om te staken. "Ik ben tevreden met mijn werkgever en heb niets te klagen."

De mensen die bij de halte staan te wachten, zijn blij dat er toch nog bussen rijden. "Ik wist wel dat er een staking was. Maar bij eerdere stakingen reden er ook wel wat bussen, dus ik heb het risico genomen. Het is normaal wel drukker hier", vertelt een man. Een vrouw, op weg naar haar werk, zegt dat ze de stakers wel snapt. "Je merkt wel iets van de stress, chauffeurs kunnen knorrig zijn. Maar ik heb daar geen last van."

Reizigers die in Amstelveen op de bus staan te wachten, hebben goede hoop dat hun bus toch komt:

De bijeenkomst bij Schiphol vindt plaats naast het terrein van het Connexxion-bedrijfspand. Naast, want op het terrein staan is niet toegestaan voor actievoerders. "Ik werk hier nu 18 jaar en heb meerdere stakingen meegemaakt, maar ik heb nog nooit meegemaakt dat we niet bij het bedrijf binnen mochten komen", zegt een buschauffeur van Connexxion. "Daardoor verhardt de situatie, zegt hij. "De bedrijven vragen aan ons om sociaal te zijn naar werkwilligen, maar zijn dat zelf niet naar ons."

De staking duurt minstens 72 uur, maar kan ook onbepaalde tijd duren. De chauffeurs willen blijven staken totdat de cao wordt aangepast. "Dit kan nog wel eens een lange strijd gaan worden. Het ligt eraan hoelang mensen het financieel vol kunnen houden om te staken."

Eerdere stakingen

Eerder dit jaar waren er ook al stakingen in het streekvervoer. In januari legden chauffeurs voor het eerst hun werk neer. Door die staking kwam er schot in de onderhandelingen, maar in maart wezen de FNV-leden een ontwerp voor een nieuwe cao af.

Op 30 april en 1 mei werden er weer stakingen georganiseerd. De eisen van de bonden gaan over de werkdruk, de pauzes tijdens de diensten en het salaris (loonsverhoging van 3 procent).

De werkgevers zeggen dat ze de werknemers wel tegemoet willen komen, maar dat er geduld nodig is. "We moeten alle financiële kwesties doorberekenen, we kunnen niet blind een kruisje op een formulier zetten", zegt VWOV. "Maar we bewegen wel. We zijn ze al tegemoet gekomen. In het nieuwe voorstel bieden we elke 2,5 uur een sanitaire stop aan. Ook willen we het loon verhogen. Maar blijkbaar is dat nog niet genoeg."