Waarom laat meer dan de helft van de meisjes zich niet inenten tegen HPV?
Nog niet de helft van de vorig jaar opgeroepen meisjes heeft zich laten vaccineren tegen het HPV-virus, het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. Het RIVM waarschuwt vandaag dat er op termijn mogelijk tientallen vrouwen zullen overlijden, doordat ze niet zijn ingeënt. Waarom kiezen deze meisjes ervoor - samen met hun ouders - om zich niet te laten inenten?
Eerst: wat is de kans op een HPV-besmetting? En wat zijn de feiten over de bijwerkingen? We vertellen het in deze video:
Een moeder schrijft onder het nieuwsbericht op de NOS-Facebookpagina dat ze het destijds niet heeft aangedurfd haar dochter te laten vaccineren. "Vanwege tegenstrijdige en onduidelijke informatie. Vandaag de dag zou ik het nog niet aandurven."
Ook Eline was niet enthousiast toen haar dochter de oproep binnenkreeg. "Ik dacht: oh nee, dat gaan we niet doen. Maar ze is er met mensen over gaan praten en heeft uiteindelijk besloten het wel te doen. Ze wil niet ziek worden."
Lotte miste duidelijke informatie: "Iets wat zo kort getest is, werd gegeven zonder volledige informatie. Sorry, maar ik ben blij dat ik hem toen niet heb gekregen. Ik wil geen proefpersoon zijn."
Te weinig informatie
Proefkonijnen zijn ze nooit geweest, benadrukt een woordvoerder van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). "Voor we starten met zo'n vaccinatie wordt een lang en zorgvuldig traject doorlopen. Ook in het buitenland was al veel bekend over het vaccin. De gezondheidsraad heeft de overheid uiteindelijk geadviseerd om te starten met de HPV-vaccinatie omdat het bewezen effectief was. En omdat de voordelen van het vaccin opwegen tegen eventuele nadelen zoals bijwerkingen."
Dat positieve effect blijkt niet alleen uit eigen onderzoek van het RIVM. Ook de Wereldgezondheidsorganisatie zegt dat het vaccin goede bescherming geeft tegen het ontstaan van baarmoederhalskanker.
"In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 700 vrouwen baarmoederhalskanker. Zo'n 70 procent hiervan wordt veroorzaakt door een type HPV-virus waar de vaccinatie tegen werkt", legt het RIVM uit.
Ik hoorde dat een huisarts vertelde dat het vaccin volgens het RIVM niet schadelijk is. Maar die huisarts had haar eigen kinderen niet laten vaccineren. Dat was voor mij doorslaggevend om het ook niet te doen.
Hoe zit het dan met die bijwerkingen?
De belangrijkste reden die wordt gegeven om niet te vaccineren, is angst voor bijwerkingen. In binnen- en buitenland verschijnen er regelmatig artikelen met voorbeelden van mensen die na de vaccinatie klachten kregen.
In Nederland worden die bijwerkingen gemeld aan het bijwerkingencentrum Lareb. Zij kregen in de loop der jaren zo'n 1400 klachten binnen. Een serieus aantal, volgens het Lareb. "Al kunnen we het natuurlijk moeilijk vergelijken. De meeste vaccins krijg je als baby. We kennen geen ander vaccin dat aan 12-jarigen wordt gegeven." Ongeveer 350 van de gemelde klachten hielden langer aan dan twee maanden. Het ging dan vooral om ernstige vermoeidheid en hoofdpijn.
Moeilijker verklaarbaar
"Het zijn klachten die medisch wat moeilijker verklaarbaar kunnen zijn", legt het Lareb uit. "Pijnklachten, hoofdpijn of je niet lekker voelen. Dat maakt het moeilijk om aan te tonen dat het door het vaccin komt, maar uitsluiten kunnen we het ook niet."
Reden voor het RIVM om deze klachten te onderzoeken. Ze vergeleken een groep meisjes die was ingeënt met een groep die niet ingeënt was. Er bleken geen verschillen te zitten in het aantal meisjes binnen zo'n groep die last had van migraine. Hetzelfde geldt voor chronische vermoeidheid.
Ook Maarten Schim van der Loef, onderzoeker bij het Amsterdam UMC benadrukt dit. "Juist door de verhalen over dit soort heftige bijwerkingen is er ook onderzoek naar gedaan", legt hij uit. "In Nederland maar ook in het buitenland. En uit al die onderzoeken blijkt zonder voorbehoud: het vaccin is veilig."
Volgens het RIVM wijst geen enkel onderzoek erop dat er op de langere termijn nog bijwerkingen kunnen ontstaan.
Waarom dan toch niet inenten?
Als uit de wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat het vaccin veilig te gebruiken is, waarom neemt het aantal meisjes dat zo'n vaccin neemt dan toch steeds verder af? De negatieve verhalen op tv en sociale media kunnen een reden zijn. In Japan daalde de deelname aan het vaccinatieprogramma dramatisch nadat er een kritische uitzending over op tv was geweest. "De artsen gingen in deze uitzending niet stellig staan voor het vaccin. Terwijl er echt meer dan genoeg wetenschappelijk bewijs voor is", vertelt de woordvoerder van het RIVM.
Maar volgens haar speelt er meer mee. "De meisjes van 13 jaar hebben hier natuurlijk zelf ook iets over te zeggen, het is een relatief jonge vaccinatie en daardoor voor sommigen nog onbekend. Maar het duurt ook lang voor je de ziekte om je heen gaat zien. Het duurt soms wel 15 tot 20 jaar voor een HPV-virus zich ontwikkelt tot baarmoederhalskanker."
En dan is er ook nog een link met seks. Het virus wordt verspreid door seksueel contact. "Daar wil niet iedere puber over praten met z'n ouders", zegt de RIVM-woordvoerder. "Het is belangrijk dat je het vaccin krijgt voor je seksueel actief wordt. Als je seks hebt gehad is de kans groter dat je het HPV-virus hebt. En als je het virus eenmaal hebt werkt het vaccin niet meer", benadrukt de woordvoerder van het RIVM.
