Beleggen in de dood: grootste beleggingsfraudezaak ooit voor de rechter
Drie catamarans, een vliegtuig, een helikopter, sieraden, een hele rij luxe auto's en een Costa Ricaans voetbalteam: ze zouden allemaal zijn betaald met geld dat op frauduleuze wijze ontfutseld is van vermogende beleggers.
Die dachten dat ze investeerden in een risicoloos en ingenieus beleggingsproduct, dat draaide om levensverzekeringspolissen van mensen die op het punt stonden om te overlijden. Maar de beleggers zelf zagen de 200 miljoen euro die ze inlegden grotendeels niet meer terug. Voor die frauduleuze constructie, wat de grootste beleggingsfraude in de Nederlandse geschiedenis is gaan heten, staan Dennis M. (53), Frank L. (56) en Koen B. (55) op dit moment terecht. Het OM eist tot 5 jaar cel tegen hen.
Aanloop van zes jaar
Het heeft lang geduurd voor het zover kon komen. In 2011 startte het Openbaar Ministerie al met een onderzoek naar de zaak. Het duurde nog zes jaar voordat alle getuigen gehoord konden worden en het bewijs verzameld was. En toen was er nog een jaar nodig om een gaatje in de agenda van de rechtbank van Amsterdam te vinden om de twaalf geplande zittingsdagen in kwijt te kunnen.
Nu ligt er een dikke stapel papieren op de bureaus in de rechtbank. Met die papieren hoopt het OM te kunnen bewijzen dat Dennis, Frank en Koen met hun bedrijf Quality Investments (QI) schuldig zijn aan valsheid in geschrifte, oplichting en witwassen.
Speculeren op de dood
Speculeren op wanneer iemand dood gaat, daar draait het om bij QI. Het bedrijf ziet een gat in de markt in speciale beleggingsproducten in de VS die daar op inspelen.
In de VS komt het namelijk regelmatig voor dat mensen die weten dat ze binnenkort zullen overlijden omdat ze terminaal ziek zijn, een voorschot nemen op de uitkering van hun levensverzekering. Op die manier kunnen ze hun geld nog uitgeven, aan medicijnen bijvoorbeeld. Zij verkopen hun verzekering dan aan een belegger. Die geeft ze alvast een zak geld en blijft de premies betalen zolang de polishouder nog leeft. Anders vervalt in de VS het recht op een uitkering bij overlijden.
Het is een gok
Daarmee neemt de belegger een gok: als de terminale polishouder snel overlijdt, hoeft de belegger maar weinig premies te betalen en kan hij zoveel mogelijk van de uitkering bij overlijden zelf houden. Maar blijft de verzekerde toch langer leven dan verwacht, dan moet de belegger die premies blijven betalen en houdt hij minder over van de uiteindelijke uitkering.
Niet geheel risicoloos voor de beleggers dus, maar dat risico is af te kopen. Er zijn bedrijven, herverzekeraars, die in ruil voor een beetje geld aanbieden om de belegger toch geld uit te keren als de polishouder na vier jaar nog niet dood is. Dat biedt "een unieke zekerheid voor beleggers", volgens QI.
Met dat verhaal gaat QI in 2007 de boer op. Onder meer op de Miljonair Fair weten Frank en Dennis vermogende mensen te strikken om hun geld te investeren. Laag risico en gegarandeerd hoge opbrengsten.
Wie de herverzekeraar precies is, laat QI in het midden. Een 'letter of comfort' van Koen, een brief waarin hij zijn vertrouwen als advocaat uitspreekt, helpt twijfelaars over de streep te trekken. Zo'n 200 Nederlanders, 600 Belgen en andere Europeanen leggen in totaal meer dan 200 miljoen in, stelt het OM.
De klant hoeft niets te weten.
Volgens het OM besteden Dennis en Frank maar een deel van het geld daadwerkelijk aan het opkopen van polissen. En de polissen die ze kopen, blijken niet zo waardevol als beweerd.
Op zich zou dat geen probleem zijn voor de beleggers bij QI: ze hadden het risico dat polishouders bijvoorbeeld langer doorleefden immers afgekocht bij een herverzekeraar, het Costa Ricaanse PCI.
Niet in de haak
PCI blijkt een frauduleus bedrijf en dat is een heel groot probleem. Het kan de beloofde vergoedingen niet uitbetalen. Wel gebruikte directeur Minor Vargas geld dat bij PCI binnenkomt om een Costa Ricaans voetbalteam te sponsoren. En bij QI weten ze dat PCI niet in de haak is, stelt het OM. Dat is onder meer op te maken uit e-mails en krantenberichten daarover die de FIOD vindt op een harde schijf, bij de vriendin van Frank thuis. Die zijn al in 2004 geopend en geprint.
Toch besluiten de verdachten om dit voor de beleggers bij QI geheim te houden. "De klant hoeft niets over de herverzekeraar te weten", zou Frank een communicatie- en adviesbureau gemaild hebben. Anders zouden die klanten hun geld nooit inleggen. En dat zou een groot probleem zijn, want ze hebben de nieuwe inleg hard nodig.
Dat heeft te maken met de piramidefraude die volgens het OM achter QI schuilt. Die werkt als volgt: er zijn wel degelijk beleggers bij QI die geld ontvangen. De winst die deze beleggers bij QI op hun investering maken, wordt betaald met de inleg van de volgende beleggers.
Die betalingen liepen via andere rekeningen en een trustbedrijf. Zo probeerde QI het minder verdacht te maken. Beleggers werd op het hart gedrukt: wij kunnen niet bij jullie geld. Voor de eerste belegger lijkt het dus alsof er niets mis is bij QI: hij of zij ontvangt immers de beloofde rente. Maar QI maakt helemaal geen winst en dus kan het bedrijf die rentes alleen betalen als er telkens een nog grotere groep nieuwe beleggers geld inlegt. Samen vormen ze een piramide.
Gepakt
In 2011 gaat het mis. PCI-directeur Minor Vargas wordt opgepakt, hij krijgt 60 jaar cel. Hetzelfde jaar pakt de politie Frank, Dennis en Koen op. Zij worden in voorlopige hechtenis genomen. Het zoeken is naar het geld dat al de beleggers bij QI hebben ingelegd. De verdachten blijken er inmiddels al drie zeewaardige catamarans van te hebben gekocht, een helikopter, sieraden, een vliegtuig en diverse huizen over de hele wereld.
Of de beleggers bij QI hun geld ooit nog terugzien? Eelco Homan, zelf slachtoffer en voorzitter van de belangenorganisatie die opkomt voor de gedupeerden, heeft er een hard hoofd in. "Ze hebben veel tijd gehad om het geld weg te sluizen. Er zijn ook rekeningen in Dubai en daar werken ze nog niet samen met het Nederlandse OM. Dus we weten niet hoeveel daar op staat."
Het OM eist nu 5 jaar en 4 maanden celstraf tegen Dennis en 5 jaar tegen Frank. Ook wil het dat ze 5 jaar hun beroep niet meer mogen uitoefenen. Tegen Koen wordt 32 maanden geëist.
Komende dagen is het woord aan de advocaten van de verdachten. Zij willen op dit moment nog geen commentaar leveren. In oktober doet de rechter uitspraak.