'Trumps Space Force is niets nieuws onder de zon'

Het klinkt als iets uit Star Wars. De Amerikaanse president Trump wil een 'Space Force', een apart onderdeel van de Amerikaanse strijdkrachten, voor buitenaardse militaire operaties.

"Maar eigenlijk is er niets nieuws onder de zon", zegt ruimtevaartdeskundige Hans van der Lande in het NOS Radio 1 Journaal. "Sinds het begin van de ruimtevaart is defensie altijd betrokken geweest bij het ontwikkelen van bijvoorbeeld ruimtevaartuigen en maanprogramma's."

Bij een Space Force moeten we volgens Van der Lande denken aan zowel bemande als onbemande vaartuigen, al is de eerste categorie steeds minder belangrijk geworden. "Er zullen zeker astronauten met een militaire achtergrond zijn, maar het gaat vooral om satellieten waarmee defensie informatie vergaart, onafhankelijk van de commerciële satellieten."

Het is dus niet zo dat Trump ineens een heel leger de ruimte in gaat sturen. "Een soort Star Wars-militairen de ruimte in sturen heeft niet zoveel nut. Ik denk dat het meer gaat om laserwapens en andere geavanceerde wapensystemen om de aarde onder controle te houden."

De VS heeft op dit moment al de X-37, een onbemand type militair ruimtevaartuig. "Een soort mini-spaceshuttle", legt Van der Lande uit. "De X-37 heeft enkele ruimtevluchten heeft gemaakt. De laatste duurde twee jaar. Wat hij daar heeft gedaan, is geheim."

Wel is bekend dat de VS oefeningen doet met wapens die in de ruimte kunnen worden gebruikt. "Er worden allerlei proeven gedaan om te kijken of je met laserwapens andere satellieten onklaar kunt maken. Je kunt ook denken aan laserwapens die vanuit de ruimte de aarde bestoken, of aan wapens die het internetverkeer op aarde stil kunnen leggen. Op die manier kunnen hele landen vrij eenvoudig worden lamgelegd."

Defensie Nederland in de ruimte

Het leger van de VS is volgens Van der Lande zeker niet het enige dat steeds actiever is in de ruimte, veel meer landen zijn daar mee bezig. Zo heeft bijvoorbeeld Nederland een aantal jaar geleden een intentieverklaring getekend om de militaire samenwerking op het gebied van de ruimte(vaart) te vergemakkelijken.

De Nederlandse luchtmacht ontwikkelt momenteel zijn eerste satelliet: Brik-II. Deze wordt volgend jaar gelanceerd.

Toestemming

Om de wens van Trump in vervulling te laten gaan, heeft hij nog wel toestemming nodig van het Congres. Dat is zeker geen gelopen race, omdat tegenstanders vrezen dat de ruimte langzaam wordt gemilitariseerd. Die angst lijkt niet ongegrond, aangezien de angst dat de VS "wordt ingehaald door China, Rusland en andere landen" een belangrijk argument is van Trump voor een ruimtemacht.

Op papier staan tegenstanders van een ruimteleger sterk: de VS tekende het Ruimteverdrag, de basis vormt van het internationale ruimterecht, in 1967. In het verdrag staat dat hemellichamen exclusief voor vreedzame doeleinden mogen worden gebruikt. Het verbiedt de ondertekenaars bovendien massavernietigingswapens in de ruimte te plaatsen en soevereiniteit op te eisen.

"De ruimte is in principe van iedereen", zegt Van der Lande. "Er zijn verdragen gesloten voor vreedzaam gebruik van de ruimte. Of iedereen zich daaraan houdt, is natuurlijk de vraag."