Postume expositie burgemeester Van der Laan, 'hij wilde het heel graag'

• Remy Hersbach

  redacteur Online

Tot vlak voor zijn dood werkte de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan mee aan een tentoonstelling over zijn stad. Met als onderwerp: de groei van Amsterdam. Vanaf aanstaande zondag is zijn selectie aan kunstwerken te zien in het Amsterdam Museum.

Directeur Judikje Kiers vertelt dat het idee voor de tentoonstelling is ontstaan in september 2016. Toen zei Van der Laan grappend dat het een mooi beroep is; museumconservator. Er volgde een gesprek over een eventueel gastconservatorschap en toen de plannen concreet werden, was het de burgemeester zelf die al snel zijn onderwerp klaar had. "Hij heeft allemaal objecten gevonden die met de groei van de stad te maken hebben, ook met de negatieve kant ervan. Hij laat ook zien dat dit soort thema's er alle eeuwen geweest is en toont wat er toen aan oplossingen werd gevonden."

Van der Laan was al ziek toen hij werd uitgenodigd om de tentoonstelling te maken. Kiers vertelt dat ze toen nog wel een slag om de arm hielden, omdat niet duidelijk was of er voldoende tijd voor was. "Hij wilde het juist wel heel graag. Het is mooi en eervol dat het gelukt is."

Volgens Kiers gaf de burgemeester door zijn keuzes heel duidelijk zijn eigen kijk op de stad en wilde hij de bezoekers ook een boodschap meegeven. "Hij wilde dat Amsterdammers en beleidsmakers actuele onderwerpen in de context bleven bekijken. Ga met hen het gesprek hierover aan, zei hij. Het heeft geen zin om te mopperen op de negatieve aspecten van de groei."

Speelgoedwinkel

Van der Laan koos tachtig foto's, schilderijen en voorwerpen uit de uitgebreide collectie van het Amsterdam Museum en het stadsarchief. "We zijn met hem naar het depot gegaan, waar ruim 90.000 voorwerpen zijn, en daar heeft hij zijn eigen keuzes gemaakt. Hij noemde het ook zijn speelgoedwinkel."

Op beelden die vandaag voor het eerst worden gepubliceerd, is te zien hoe Van der Laan met de conservator door het museum loopt. In de video hieronder ook beelden van een interview dat Van der Laan gaf bij AT5:

De burgemeester, die op 5 oktober vorig jaar overleed, koos een aantal voorwerpen die met de groei van de stad te maken hebben. "Zo hangt er een grote afbeelding van de eerste officiële wolkenkrabber in de stad, waarmee hij wilde zeggen: durf ook hoog te bouwen", zegt Kiers. "Ook is heel nadrukkelijk de groei in de 17e eeuw zien, met een heel groot stedenbouwkundig plan, namelijk de grachtengordel."

Die zou nooit gegraven zijn als aan het begin van de 17e eeuw niet een groot tekort aan woonruimte was. Datzelfde geldt voor het Vondelpark en Concertgebouw, die er kwamen vanwege de economische bloei in de 19e eeuw.

Directeur Judikje Kiers is heel blij met het resultaat van de tentoonstelling. "Hij is goed gelukt, je hebt een behapbare en veelzijdige tentoonstelling, met een heel helder zicht op thema's van deze tijd."

Veel meegekregen

Toch heeft de opening van de tentoonstelling wel een dubbel gevoel vanwege het overlijden van de burgemeester, zegt Kiers. "Hij heeft de schetsen van het ontwerp van de tentoonstelling in een heel vroeg stadium nog kunnen zien. En op de laatste afspraak hebben we alle tachtig onderwerpen nog doorgenomen. Hij heeft er gelukkig nog heel veel van meegekregen."

"Normaal vieren we feest bij een opening, en nu is het soms ook heel ontroerend om weer even zo dicht bij de burgemeester te zijn. We zijn trots dat de tentoonstelling er is, maar ook verdrietig dat hij de opening niet meemaakte."