Bij keuze voor WK 2026 gaat landsbelang boven sportief belang
Hotel Metropole ligt op een steenworp afstand van het Kremlin, vlak naast een plein waar de eerste voetbalfans zich met bier en muziek opmaken voor de opening van het WK. Hun gezang en geschreeuw in Moskou dringt niet door tot de met kristallen kroonluchters behangen lobby.
Alle Europese voetbalofficials verzamelen zich hier voor het congres waar woensdagmiddag de locatie van het WK in 2026 bepaald wordt.
Gesloten deuren
Achter de gesloten deuren van een congreszaal in het luxehotel krijgen ze bezoek van de twee kandidaten die hopen op stemmen van de Europese bonden.
Het gecombineerde bid van Amerika, Canada en Mexico wordt vertegenwoordigd door drie man, die een zeer gelikte presentatie geven. Tegenstander Marokko maakt een sympathieke indruk met een enigszins bescheidener verhaal. De grote delegatie wordt aangevoerd door de Braziliaanse voetballegende Roberto Carlos.
Na de presentatie van Marokko gebeurt iets opvallends. De vertegenwoordiger van de Franse bond staat op en doet vervolgens een oproep aan zijn collega's om op het Marokkaanse bid te stemmen, een betoog gedreven door emotie.
Boze tongen
Hij benadrukt de historische band tussen Europa en Afrika, maar boze tongen beweren dat ook economische belangen een belangrijke rol spelen. Franse bouwbedrijven hopen in Marokko voetbalstadions te mogen bouwen. Toch maakt het verhaal indruk op de collega's van andere voetbalbonden.
Het is een schril contrast met de stilte na de presentatie van het Noord-Amerikaanse bid. Het kan de stilte van de zwijgende meerderheid zijn. Tot een stemadvies vanuit de UEFA komt het in elk geval niet, hoe graag Frankrijk dat ook wil. Elk land moet stemmen met "het hart en het verstand", zoals UEFA-voorzitter Ceferin het uitdrukt.
Stemadvies
Na afloop van het besloten overleg houden de vertegenwoordigers van de meeste Europese bonden zich op de vlakte over hun voorkeur. Het is wel duidelijk dat ze zich niet te veel willen laten leiden door dikke inspectierapporten, die de FIFA heeft opgesteld. Het lijkt erom te gaan wie ze het WK gunnen. De geschiedenis leert dat stemmen kostbare handelswaar zijn.
Acht jaar geleden - op 2 december 2010 - kozen voetbalbestuurders voor het laatst locaties voor het WK. Ook toen bezochten deskundigen de kanshebbers en werden dikke inspectierapporten afgeleverd. Het land dat het slechtst uit de inspecties kwam, Qatar, kreeg de editie van 2022 toebedeeld.
Velen binnen FIFA geloven dat frustratie over de smadelijke nederlaag voor de Verenigde Staten in die verkiezing de brandstof was voor het FBI-onderzoek dat de FIFA in de jaren daarna totaal op zijn kop zette.
Onthullingen
Hoe voetbalpolitiek en landsbelang door elkaar lopen werd duidelijk door vele onthullingen na de stemming in 2010. Een voorbeeld is het verhaal in France Football over een geheime bijeenkomst in Parijs.
Aanwezig op het Élysée waren UEFA-voorzitter Michel Platini, de toenmalige kroonprins (de huidige Emir) van Qatar en de toenmalige Franse president Nicholas Sárkozy. In lucratieve zakendeals tussen de oliestaat en Frankrijk was de stem van Platini handelswaar. Die ging niet naar de Verenigde Staten, maar naar Qatar.
Platini ontkende jaren later tegenover de NOS niet dat de bijeenkomst had plaatsgevonden, wel dat zijn stem verhandeld was. En dat is logisch, omdat inmenging van regeringen in de voetbalpolitiek streng wordt verboden door de ethische code van FIFA. De handel in stemmen speelt zich dan ook af in de achterkamertjes.
WK 2026
Het speelveld voor die handel is veel groter geworden in de aanloop naar de toewijzing van het WK van 2026. De beslissing wordt nu genomen door 207 bonden in plaats van een select gezelschap in het FIFA-bestuur. Amerika doet opnieuw mee, maar nu dus samen met Canada en Mexico.
De Amerikaanse president Donald Trump tartte in de afgelopen maanden alle gedragsregels. Hij dreigde bondgenoten in het openbaar met sancties als ze het gecombineerde bid niet steunen, terwijl politieke inmenging in het voetbal volgens de FIFA-statuten verboden is.
FIFA-reactie
Een boodschap die Trump enkele dagen later herhaalde na een ontmoeting met de president van Nigeria. De FIFA reageerde met een algemeen statement waarin werd verwezen naar het toewijzingsreglement.
Het gecombineerde Noord-Amerikaanse bid leek zulke dreigende taal niet nodig te hebben. Amerika, Canada en Mexico meldden zich al vroeg voor het WK 2026 als ideale partners voor FIFA, dat door torenhoge juridische kosten en weglopende sponsors steeds minder vet op de botten heeft. De Noord-Amerikanen wilden een versnelde toewijzingsprocedure zonder tegenstanders, maar kregen niet hun zin.
Uitdager
Pas vlak voor de sluitingstermijn van de procedure meldde zich uitdager Marokko, dat vier keer eerder vergeefs had geprobeerd gastland van een WK te zijn.
Marokko kon zich beroepen op unanieme steun op het Afrikaanse continent, maar in dat blok zijn de eerste scheuren te zien. De Zuid-Afrikaanse voetbalbond stapte na overleg met de regering over naar het gecombineerde Noord-Amerikaanse bid.
Het wil zeker niet zeggen dat het WK van 2026 in Amerika, Canada en Mexico gehouden zal worden. Niet iedereen staat sympathiek tegenover de soms arrogante houding van de favoriet.
FBI-onderzoek
Rusland, zeer invloedrijk in de voetbalwereld, heeft zich al voor Marokko uitgesproken. Binnen de oude garde van de voetbalwereld, of wat daar nog van over is, leeft wrok over het FBI-onderzoek naar corruptie in het voetbal.
Als de voorbije jaren in de voetbalwereld iets geleerd hebben, is het dat topfavorieten kansloos kunnen zijn op de verkiezingsdag. Gianni Infantino is er het levende bewijs van. Hij versloeg op 26 februari 2016 geheel onverwachts topfavoriet Sjeikh Salman uit Bahrein, bij de FIFA-presidentsverkiezingen van de opvolger van de geschorste Sepp Blatter.
