Artsen stappen op rokers af: 'Als je kanker krijgt, dan kun je me bellen'
"Ik zie dat je rookt. Wellicht heb je ooit een dokter nodig in de toekomst. Dus als je ooit wil stoppen of kanker krijgt, dan kun je me bellen." Het is zomaar een van de confronterende boodschappen van artsen die jonge rokers aanspreken. "Baarmoederhalskanker, schaamlipkanker."
De campagnevideo draait vanaf vandaag in meerdere bioscopen door het hele land. Artsen die in hun witte jas over straat lopen om willekeurige rokers te confronteren. "We willen gewoon nóg meer laten zien hoe groot de schade is die roken met zich meebrengt", zegt kinderlongarts Noor Rikkers, die ook in het filmpje te zien is. "Wij zien dat natuurlijk dagelijks in onze spreekkamers."
Zo confronteren artsen in witte dokterjassen rokers op straat:
Het aanpakken van roken moet de hoogste prioriteit krijgen, als het aan de gezondheidszorg in Nederland ligt. In een open brief doen Noor Rikkers en collega's van haar een oproep aan andere artsen om met hun patiënten te praten over roken én de gevolgen daarvan.
Rikkers: "Bespreek open met mensen dat je je zorgen maakt. Want dat is natuurlijk de achtergrond. We maken ons zorgen. We vinden het niet leuk om mensen te confronteren, maar wij zien iedere keer de vreselijke gevolgen. Het enorme verdriet dat mensen hebben door het roken. Ik denk dat alle middelen daarvoor wel zijn geoorloofd."
De artsen komen met hun open brief op Wereld Niet Roken Dag, waarop wereldwijd acties zijn om roken te ontmoedigen. Voor de gelegenheid hebben het Centraal Bureau voor de Statistiek, het Trimbos Instituut en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu een analyse opgesteld over de roker anno 2018.
Uit het onderzoek blijkt dat ruim de helft van de lager opgeleide mannen tussen de 25 en 45 jaar rookt. Bij hoger opgeleide mannen in dezelfde leeftijd rookt een op de vijf. "Eigenlijk is het elke keer wel schrikken", vertelt Esther Croes, arts en epidemioloog bij het Trimbos Instituut. "Vooral de grote verschillen tussen laagopgeleiden en hoogopgeleiden zijn zorgelijk."
De analyse is gemaakt met bestaande cijfers, maar het CBS zegt dat nog niet eerder leeftijd, geslacht en opleidingsniveau van rokers tegelijk waren gemeten. Van de lager opgeleide vrouwen tussen 25 en 45 jaar rookt ruim een derde, van hoger opgeleide vrouwen een op de tien.
Het is een heel complexe groep om aan te pakken.
"Je ziet dat mensen met een lager opleidingsniveau dus veel vaker roken, terwijl ze wel evenveel pogingen doen om te stoppen", concludeert Croes. "Maar die pogingen zijn minder succesvol, omdat ze bijvoorbeeld zwaarder verslaafd zijn." Volgens Croes zijn ze vaak ook vroeger begonnen met roken en steken ze dagelijks meer sigaretten op dan hoger opgeleiden.
Verder zie je bij deze groep ook dat er andere problemen meespelen, stelt het Trimbos Instituut. "Geldzorgen, werkloosheid, huisvestingsproblemen. En dan komt dat roken er nog eens bij. Dus al met al een heel complexe groep om aan te pakken." En ondertussen wordt er in de directe omgeving ook gerookt.
Verantwoordelijkheid
Helpen de talloze antirookcampagnes dan niet? "Onvoldoende", stelt Croes. "Dus we moeten een heel breed pakket inzetten om deze mensen wel te bereiken. Naast de rokers zelf, hebben ook de overheid, de zorg en de totale maatschappij hier een rol in."
Het Trimbos Instituut pleit voor verplichte en totale rookverboden. Croes: "Niet die halfslachtige verboden, zoals je bijvoorbeeld in de horeca zag, maar dan toch nog in rookruimtes mocht roken." En als het aan Croes ligt moet de zorgsector 'veel vaker' met stoppen met roken-acties komen.
Het totaal aantal rokers daalt al enkele jaren gestaag. In 2016 rookte 24 procent van de Nederlanders. Vorig jaar zakte dat aantal tot 23 procent.
Kinderlongarts Noor Rikkers noemt het opvallend hoe toegankelijk mensen zijn als je ze confronteert met roken en de enorme gevolgen die het kan hebben. "Dat vind ik dus eigenlijk wel een enorme boodschap naar artsen. Als je op een open manier vragen stelt, dan zie je dat het heel goed bespreekbaar is."
Want iedereen weet dat roken longkanker veroorzaakt. Rikkers: "Maar alle andere aandoeningen zijn een stuk minder bekend. Zoals hart- en vaataandoeningen en het meeroken dat veel klachten geeft. En kinderen, waar ik als longarts veel mee te maken krijg, hebben heel veel last van astma, luchtweginfecties en oorontstekingen. Het heeft gewoon echt een heel brede impact."
