'Venezuela is kapot', dus trekken inwoners naar Spanje

• Rop Zoutberg

  Correspondent Spanje

Ruim 4000 Venezolanen hebben de afgelopen maanden in Spanje politiek asiel aangevraagd. Ze ontvluchten de chaos in hun eigen land. Daar zijn zondag verkiezingen. Maar weinig geloven dat die iets zullen doen aan de ontwrichting onder de huidige president Maduro.

De Venezolaanse Ambar Corriso staat huilend in de aankomsthal van het Madrileense vliegveld Barajas. Een koffertje, meer heeft ze niet, maar het is haar gelukt. Met een toeristenvisum op zak staat ze nu in Spanje. "Venezuela is kapot. Je kunt je niet voorstellen hoe rot ik me voel over mijn land. Alles is weg."

Corriso was advocate in Caracas en heeft geen idee hoe het nu verder moet. Ze loopt met een vriendin het vliegveld uit.

Bekijk hieronder de reportage die Rop Zoutberg maakte:

Niet alle Venezolanen die in Europa arriveren vragen asiel. In 2017 waren het er bijna 12.000, wel een verdubbeling van 2016. De meeste asielaanvragen zijn in Spanje. In de eerste drie maanden van dit jaar waren er 4100 asielverzoeken, meldt de Europese asielorganisatie EASO. Maar lang niet iedereen wordt zomaar toegelaten tot Europa.

Alle vluchten die uit Venezuela of omringende landen komen, worden momenteel onderzocht, weet Alberto Casillas. De Venezolaan staat bijna dagelijks op het vliegveld van Madrid om daar landgenoten op te vangen. Iedereen wordt gescreend op de vereisten die in de Schengenlanden aan reizigers worden gesteld. "Maar het is bijna onmogelijk om vanuit Caracas een hotel in Spanje te reserveren, of om aan dollars of euro's te komen."

"Daarom worden ook veel mensen tegengehouden en weer teruggestuurd. Dat gebeurt hier in Madrid, maar ook in Parijs en ook op Schiphol in Amsterdam. Voor die mensen vervliegt de hoop dat ze in Europa een nieuw leven kunnen beginnen. Dat is een tragedie, omdat ze alles hebben verkocht om zo hun reis naar Europa te betalen. Ze zijn hun huis kwijt en hun auto. Keren ze terug in Caracas, dan hebben ze niet eens een plek om nog te wonen."

De Venezolanen kunnen vaak niet anders dan wegtrekken, zegt Casillas dan. "Mensen vluchten voor de onveiligheid, voor het gebrek aan voedsel, aan medicijnen of omdat de Venezolanen geen toekomst meer zien voor hun kinderen. Weer een ander wordt vervolgd om zijn politieke ideeën."

Maar het is niet gemakkelijk geworden om Venezuela zelfs maar te verlaten. Er zijn veel controles, vertelt een Venezolaanse vrouw die in de aankomsthal op een familielid wacht. Veel mensen proberen dus om via andere landen weg te komen, bijvoorbeeld via Colombia, Peru of Mexico.

Wie het redt, heeft geen geld meer. Bij een kerk niet ver van het Madrileense vliegveld wordt twee keer per maand eten uitgedeeld aan zo'n duizend berooide Venezolaanse gezinnen. Het zijn eerste levensbehoeften, zoals aardappelen, verse groenten, soep, pasta en blikken tonijn. In een zaaltje naast de parochie wordt ook gebruikte kleding en speelgoed weggegeven.

"Veel mensen zijn er beroerder aan toe dan in Venezuela. Ze hebben niets meer, ze verkochten al hun bezittingen voor Venezolaanse peso's. Maar die is niets meer waard", vertelt Luis Manresa, die de voedseluitdeling organiseert. "Er komt het probleem bij dat nogal wat Venezolanen illegaal in Spanje verblijven. Ze kunnen niet aan het werk, hebben amper een inkomen. Betalen ze de huur dan hebben ze geen geld om ook nog eten te kopen."

Van ingenieur naar asielzoeker

Een vrouw zoekt tussen de bergen afgedankte kleding naar bruikbare zomerbroeken. Ze is nu zeven maanden met haar man en twee kinderen in Madrid. "We kwamen in Spanje met alleen een koffer winterkleding. Meer bezitten we niet."

Ze voelt zich niet beschaamd dat ze nu bij een voedselbank aan eten moet komen. "Ik ben wel triest. Mijn hele leven heb ik gewerkt als ingenieur, ik had de dingen goed voor elkaar. Maar nu moet ik weer vanaf niets beginnen. En intussen denk ik na over mijn familie die ik achterliet in de chaos."

Een andere Venezolaanse vrouw met een kind van amper twee jaar oud gaat net met tassen vol eten het parochiegebouw uit. "Alles is voor haar mislukt", mompelt Manresa. "Werk is er Spanje niet te vinden. Ze denkt er nu over om in de prostitutie te gaan."