Tusk: EU moet geen pion van Trump worden
Vanavond zitten 28 Europese regeringsleiders aan het diner in de Bulgaarse hoofdstad Sofia. Ze praten over acute problemen als Iran, Gaza en de dreigende staaloorlog, maar eigenlijk spreken ze vooral over een persoon, die er niet eens bij is: Donald Trump. De Amerikaanse president zet de internationale verhoudingen op scherp en daagt de EU uit om een sterkere rol op het politieke wereldtoneel in te nemen.
De Europese leiders, onder wie premier Rutte, bespreken vanavond hoe ze op al die belangrijke onderwerpen tegengas kunnen geven tegen Trump. Een belangrijk moment, vindt voorzitter Donald Tusk: "We moeten de uitdaging als EU aangaan en laten zien dat we een grote speler zijn en geen pion."
Deal met Iran
Het hoofdgerecht vanavond is de Iran-deal. De Europese Unie zoekt naar een manier om de afspraken met Iran overeind te houden nu de Verenigde Staten de afspraken overboord hebben gegooid. Iran lijkt bereid daaraan mee te doen als de EU zich ook houdt aan de eigen economische toezeggingen. Europese bedrijven investeerden vorig jaar ruim 20 miljard euro in Iraanse projecten en de politici vrezen dat die bedrijven zich nu terugtrekken uit angst voor Amerikaanse represailles.
Gisteravond spraken de ministers van Buitenlandse Zaken van de belangrijkste Europese landen met hun Iraanse ambtgenoot. De eerste plannen om het Iran-akkoord te redden, werden daar zichtbaar. De EU zou zelf het bedrijfsleven garanties willen geven voor investeringen in Iran om de dreiging van de VS het hoofd te bieden.
Olie-euro's
Daarnaast overweegt de EU om met euro's in plaats van dollars olie te kopen in Iran. Op die manier doorbreekt de EU het monopolie van de dollar in de oliehandel en wordt de VS buitenspel gezet.
Voor de Europese leiders in Sofia is daarna het agenda-onderwerp Trump nog niet klaar. Ze moeten ook nog bedenken hoe Europa een staaloorlog met Amerika voorkomt. Trump dreigt met heffingen omdat hij vindt dat wij oneerlijk handel drijven en de EU is er nog altijd niet in geslaagd het uit zijn hoofd te praten.
Gaza
En dan is daar sinds deze week ook nog bij gekomen dat de EU een reactie moet formuleren op de rellen rond de Gazastrook, die zijn opgelaaid door het verplaatsen van de Amerikaanse ambassade in Israël, door Trump.
Het is de vraag of het de EU lukt om dit leiderschap op te pakken in de wereld. De club van 28 landen zal moeten laten zien dat ze als eenheid de wereld aankunnen, terwijl een gezamenlijk Europees buitenlandbeleid tot nu toe vooral verdeeldheid en machteloosheid uitstraalde. Het redden van de Iran-deal zou de EU op de kaart zetten als een wereldmacht waarmee ook de Verenigde Staten rekening moeten houden.
EU als wereldmacht
Net voor het diner laat voorzitter Donald Tusk weten dat dit het moment is dat de Europese Unie kan laten zien een wereldmacht te zijn. "Trump heeft ons alle illusies ontnomen. We moeten nu geen complex krijgen maar laten zien dat je trots kan zijn om een Europeaan te zijn en eenheid uitstralen." Als dat lukt, kunnen de leiders bij een volgende top over de eigen uitdagingen spreken en niet langer over de wurggreep van Donald Trump.