'De afgeplakte pagina's uit Anne Franks dagboek kunnen er nog wel bij'
Een paar honderd pagina's schreef Anne Frank vol in de Tweede Wereldoorlog, over haar ondergedoken leven, haar familie, de oorlog en gewone tienermeisjeszaken. Twee van die bladzijden waren lang niet te lezen, omdat ze zijn afgeplakt. Met behulp van nieuwe technieken is het gelukt om die pagina's leesbaar te maken.
Op een bladzijde schrijft de 13-jarige over seksualiteit en prostitutie. Op de andere staan schunnige moppen, onder meer: "Weet U waarom de Duitse Weermachtsmeisjes in Nederland zijn? Als matras voor de soldaten."
"Onschuldige grappen", oordeelt Anne Frank-deskundige David Barnouw. "Ze was druk bezig met seksualiteit, het was een puberend meisje natuurlijk. Dat lees je ook op andere plekken in haar dagboek."
- NOS
De tekst die op een van de afgeplakte pagina's stond - NOS
Anne Frank geeft antwoord op de vraag wat ze zou antwoorden als iemand een jong meisje om seksuele voorlichting zou vragen
Barnouw deed in de jaren 80 voor het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies zelf onderzoek naar het dagboek van Anne Frank. "Ik ken die pagina's die zijn afgeplakt. In de jaren 80 was het onmogelijk om ze leesbaar te maken. Nou ja, we hadden het papier eraf kunnen peuteren, maar dan maak je het waarschijnlijk kapot."
Het is niet met zekerheid te zeggen dat Anne Frank de pagina's zelf heeft afgeplakt. Maar als dat wel het geval is, had ze daar waarschijnlijk een reden voor. Elders in haar dagboek schrijft ze bijvoorbeeld dat zich schaamt over sommige pagina's. En een paar bladzijden na de afgeplakte passages schrijft Anne Frank dat haar vader Otto heeft gedreigd het dagboek af te pakken. Het roept voor sommigen de vraag op of ze wel openbaar gemaakt hadden moeten worden.
Het NIOD, dat ook ditmaal meewerkte aan het onderzoek, schrijft daarover: "Het dagboek van Anne Frank is erfgoed met grote historische waarde, dit rechtvaardigt onderzoek ernaar. (...) Ook de afgeplakte gedeelten behoren tot het object van onderzoek. Het toegankelijk maken ervan is vanuit wetenschappelijk opzicht net zo vanzelfsprekend als het zichtbaar maken van een verborgen afbeelding onder een schilderij van Rembrandt."
Barnouw herinnert zich eenzelfde dilemma in de jaren 80, toen hij meewerkte aan een nieuwe versie van het boek, waar meer in stond dan in Het Achterhuis. In die versie, die onder toeziend oog van Otto Frank was gepubliceerd, waren enkele passages geschrapt. Die gingen onder meer over seksualiteit. In de wetenschappelijke versie van het NIOD uit 1986 staan die teksten wel.
"Er was toen discussie of het wel kies was om dat te publiceren. Zelfs een Kamerlid bemoeide zich ermee", vertelt Barnouw. "Maar het was jaren daarvoor Otto Frank die ervoor koos om überhaupt het dagboek van zijn dochter te publiceren, het meest intieme wat je kan bedenken." Dus konden de extra passages ook wel, was de overweging.
Deze verknoeide blz. zal ik maar benutten om 'schunnige' moppen op te schrijven.
Ruim tien jaar daarna werden ook er nog eens vijf bladzijden aan het dagboek toegevoegd. Die gingen onder meer over huwelijksproblemen van haar ouders. Otto Frank had die na de oorlog achtergehouden en aan een oud-medewerker van het Anne Frank Huis gegeven.
"Dus deze twee afgeplakte pagina's kunnen er dan ook nog wel bij", vindt de Anne Frank-kenner. En het zou kunnen dat het hier niet bij blijft, zegt Barnouw. "Er is namelijk ook een aantal pagina's uitgescheurd. Dat kan je zien aan een rafelrandje. Dus die kunnen ook nog een keertje opduiken."
Nog een dagboek?
De deskundige heeft zelfs nog een beetje hoop op een andere versie van de gebeurtenissen in het Achterhuis. "Haar zuster Margot Frank heeft ook een dagboek geschreven, althans dat schrijft Anne in haar dagboek. Misschien komt dat nog een keer bovendrijven."
