Irak naar de stembus: 'De ziel van de Irakezen moet helen'

• Oumaima Abalhaj

  redacteur Buitenland

In Irak zijn vandaag parlementsverkiezingen. Het land is na jaren van oorlog nog maar amper hersteld van alle trauma's. Hoe gaat het nu met de Irakezen en welke veranderingen willen ze zien? We vroegen het arabist Laila al-Zwaini, de Iraakse ambassadeur in Nederland Hisham al-Alawi, de Iraakse Nederlander 'Juma' en Mohamed Alkaduhimi die vluchtte uit Irak.

"In Irak probeert iedereen te overleven", zegt Al-Zwaini over de huidige toestand in het land. Sinds de val van het regime van Saddam Hussein is het onrustig in Irak. De angst onder de bevolking om zich uit te spreken is groot en sommige groepen zien geweld als enige oplossing.

Leven in harmonie

"In Irak weet je niet hoe je je moet voelen. Verdrietig? Of gewoon afsluiten en verdergaan? Je moet het nu allemaal tegelijk doen en dat is moeilijk. De verkiezingen, huizen opbouwen en het belangrijkste: dat de ziel van de Irakezen moet helen", zegt Al-Zwaini.

Haar vader komt uit Irak. "We kennen Irak alleen van de verschrikkelijke verhalen over oorlog, maar het mooie aan Irak is dat het land zich al eeuwen met verschillende godsdiensten overeind weet te houden. Iedereen leefde in harmonie. Langs de rivier de Eufraat leefden alle soorten Irakezen naast elkaar."

"Mijn vader vertelde altijd dat hij als jongetje met iedereen kon spelen: joden, christenen en moslims van alle stromingen. Voor de tijd van Saddam Hussein maakte het niet uit waarin je geloofde of vandaan kwam. Je kon zelfs met elkaar trouwen. Nu is het land zo verdeeld dat dat niet meer zo snel kan."

Mohamed Alkaduhimi (28) vluchtte uit Irak, omdat zijn vader bij de oppositie zat en vervolgd werd. In de video vertelt hij over zijn jeugd in Irak. "Als ik naar mijn vrienden van vroeger kijk, dan besef ik eigenlijk hoeveel geluk ik heb."

Kort na de Amerikaanse invasie en de val van Saddam Hussein ging arabist al-Zwaini op een politieke missie naar Bagdad. Ze was als adviseur betrokken bij het opstellen van een nieuwe grondwet.

"Ik merkte toen dat we te snel een grondwet en verkiezingen wilden", zegt ze. "Er moest eigenlijk een verzoeningsproces komen, maar dat gebeurde niet. Je moet een land niet alleen bevrijden, maar ook weer opbouwen en de mensen een kans geven om bij te komen van een trauma. Je moet natuurlijk stabiliteit creëren."

De Iraakse Nederlander 'Juma', die niet met zijn echte naam in de publiciteit wil uit angst voor represailles, mag ook stemmen en volgens hem zijn de verkiezingen zeker niet onbelangrijk. Hij vindt dat het land sterk leiderschap nodig heeft, dat zich inzet voor de toekomst en de heropbouw van het land.

Zo zouden de basisvoorzieningen zoals volksgezondheid, infrastructuur en onderwijs moeten worden hersteld. "We lopen achter op de rest van de wereld, maar het belangrijkste is dat het land nu écht rust nodig heeft. Dat kunnen de Irakezen wel goed gebruiken."

Volgens hem zal het nog jaren duren voordat Irak weer opkrabbelt. "Maar van de zaadjes die we nu planten, kunnen de kinderen later profiteren. Helaas moest de huidige generatie in Irak het offer brengen, maar we doen het voor onze nakomelingen."

Volgens de Iraakse ambassadeur Hisham al-Alawi moet de focus nu inderdaad vooral op de jonge generatie liggen. Zo'n 60 procent van de Irakezen is jonger dan 25 jaar. Wat het land volgens hem nu nodig heeft, zijn goede opleidingen en meer banen.

"We moeten ervoor zorgen dat we het Westen niet meer nodig hebben en samenwerken met onze buurlanden voor de wederopbouw. Het zal een tijdje duren, maar als we hard werken, wordt Irak weer zelfstandig", zegt hij.

Angst voor het Westen

Volgens Al-Zwaini kan dat alleen door de Irakezen zelf, dus zonder buitenlandse inmenging. "Het moet gebeuren zonder de landen die medeverantwoordelijk zijn voor de chaos en daar voor eigenbelang zitten, zoals olie."

In het land heerst wantrouwen tegen de westerse landen. "Het is een doorwoekerende wond. Dat je zo'n land zomaar kan binnenvallen en met de grond gelijk kan maken, is voor veel inwoners in die regio beangstigend", vertelt Al-Zwaini.

"In het Westen zijn ze vaak bang voor moslims, maar andersom zijn de moslims ook bang voor westerlingen. Wij hebben als Westen onterecht heel hard daar ingegrepen met militaire interventies. Ze hebben reden om bang voor ons te zijn."

Ze voegt eraan toe dat het volk de kans moet krijgen om bij te komen van trauma's. "Je moet een periode hebben van heling van al die trauma's die de bevolking te verduren had." Veel kinderen zijn wees geworden door de oorlogen, vertelt ze. "Vluchtelingenkampen zitten vol met kinderen die getraumatiseerd zijn en als die niet goed worden behandeld en opgevangen, heb je een nieuwe gevaarlijke generatie."