Criminaliteit in Nederland gedaald naar niveau van 1980

Het aantal geregistreerde gevallen van criminaliteit is vorig jaar opnieuw gedaald en is nu terug op het niveau van 1980. Dat schrijft het CBS in zijn rapport Criminaliteit, slachtoffers, moord en doodslag 1948-2017. Het is voor het eerst dat het bureau de ontwikkelingen in de criminaliteit over zo'n lange periode in kaart heeft gebracht.

In het begin van deze eeuw steeg de criminaliteit in Nederland nog gestaag, maar de laatste jaren is sprake van een daling. Vorig jaar kwam het aantal geregistreerde misdrijven uit op 49 per 1000 inwoners. In de jaren 2001 en 2002 was dat nog 93 per 1000 inwoners.

Diefstal en inbraak

De dalende trend in Nederland is geen uitzondering in Noordwest-Europa. Ook in landen in de regio was na de Tweede Wereldoorlog tot ver in de jaren 90 een stijging te zien en zette na de millenniumwisseling een daling in.

De meeste misdrijven zijn vermogensdelicten, zoals diefstal en inbraak. Dat aantal is al sinds de jaren 50 stabiel.

Meer moorden

Het aantal gevallen van moord en doodslag is in 2017 wel weer gestegen, na jaren van daling. Het is volgens het CBS onduidelijk of daarmee een kentering is ingezet. Vooral in de drie grote steden werden meer mensen omgebracht. In Amsterdam, Rotterdam en Den Haag vallen vier keer zo veel slachtoffers als in de rest van het land.

Een eenduidige verklaring voor de golfbewegingen in de criminaliteit is volgens het CBS lastig te geven. Wel is duidelijk dat de aangiftebereidheid een rol speelt.

Aan de ene kant is aangifte doen gemakkelijker geworden doordat de politie via telefoon en internet beter bereikbaar is geworden. Aan de andere kant doen mensen door de toegenomen welvaart minder vaak aangifte van inbraak of vernieling als de financiële schade klein is. Ook zijn er mensen die geen aangifte doen omdat ze het gevoel hebben dat de politie er toch niets mee doet.

Omdat niet alle criminaliteit wordt aangegeven bij de politie, heeft het CBS ook gekeken naar de beleving van burgers en slachtoffers. De uitkomsten van slachtofferenquêtes en andere onderzoeken onder de bevolking zijn naast de aangiftecijfers gelegd. Daaruit blijkt volgens het CBS dat de ervaringen en indrukken van de burgers over criminaliteit in grote lijnen overeenkomen met de cijfers van de politie.