25 jaar na verbod op asbest nog duizenden slachtoffers
Asbest is niet iets van het verleden, maar van het heden. Hoewel er 25 jaar geleden een totaalverbod kwam op het gebruik van asbest, beleven we nu een piek wat betreft het aantal slachtoffers.
Het Instituut Asbestslachtoffers (IAS) opent nu een meldpunt voor mensen die met asbest hebben gewerkt. Dit om te voorkomen dat ze later - mochten ze ziek worden - geen schadevergoeding krijgen omdat de verjaringstermijn is verlopen.
Momenteel overlijden ongeveer 500 mensen per jaar aan asbestkanker. En het gaat nog wel even door. Nieuwe berekeningen geven aan dat er tot 2035 nog 8000 mensen zullen overlijden aan de gevolgen van deze vorm van kanker. Tot nu toe zijn er al zo'n 15.000 mensen aan asbestkanker overleden.
Het is ongeveer evenveel als het aantal verkeersslachtoffers. Dus het zijn enorme aantallen.
Het IAS helpt asbestslachtoffers bij het krijgen van een schadevergoeding bij de voormalige werkgever of zijn verzekeraar. "We hebben tot nu toe zo'n 8000 mensen geholpen", zegt IAS-directeur Jan Warning.
"We zitten dus pas op de helft als je ziet wat er nog gaat komen." En ook het aantal van 500 slachtoffers jaarlijks nu vindt Warning aanzienlijk. "Het is ongeveer evenveel als het aantal verkeersslachtoffers. Dus het zijn enorme aantallen."
In de video hieronder legt NOS op 3 uit wat asbest is, en waarom het steeds weer opduikt.
Dat we nu pas een piek bereiken met het aantal slachtoffers, komt door de lange 'latentietijd' die asbestkanker heeft. Warning legt uit: "Latentietijd is de tijd tussen het moment dat je het asbest hebt ingeademd, en zich dus latent in je lichaam begeeft, en het moment dat de kanker zich openbaart. Die periode kan bij mensen enorm verschillen. Soms is dat al na tien jaar, maar het kan ook zestig jaar duren."
Rond Kerst kwam de diagnose
Daar weet de 76-jarige Dirk Borsboom alles van. Hij laat de tuin achter zijn huis in Westmaas zien. De groene aanslag op de tegels stoort hem. "Daar moet een hogedrukspuit overheen", verzucht hij. "Ik heb een nieuwe in de doos staan, maar ik heb er nu de energie niet voor." Borsboom weet nog niet zo lang dat hij asbestkanker heeft. Rond Kerst kwam de diagnose.
Borsboom vertelt hoe dat ging. "In het najaar merkte ik dat ik minder lucht had in mijn longen. Toch eens naar laten kijken. 'Asbestkanker', zei de longarts. 'Dat kan niet!', was mijn reactie." Want Borsboom had altijd op kantoor bij de Rotterdamse Droogdok Maatschappij gewerkt. Totdat hij zich realiseerde dat hij aan het begin van zijn carrière ook nog ervaring had opgedaan in de werkplaats. Daar was asbest. "Dat was van 1967 tot begin 1969. Het heeft bij mij dus vijftig jaar geduurd."
Asbestregister
In totaal kan de schadevergoeding van de voormalige werkgever oplopen tot ongeveer 65.000 euro. Maar dat is soms een moeizaam proces. Het kan lang duren voordat iemand ziek wordt, maar als dat gebeurt is de ziekte heftig en de levensverwachting kort.
Directeur Warning: "Om een schadevergoeding te krijgen moet men bewijs leveren dat men is blootgesteld aan asbest. Anders zal een werkgever of verzekeraar die aanspraak nooit accepteren. Maar omdat die latentietijd zo lang is, kan die bewijsvoering lastig zijn. Daarom kan iedereen die in contact is geweest met asbest online een dossier aanleggen. Als de ziekte zich dan openbaart, kan er snel worden gehandeld."
Het asbestregister is er voor mensen die lang geleden in contact met de vezel zijn gekomen, maar ook voor recente gevallen. Het register kan ook van pas komen als een schadevergoeding bij de rechter moet worden afgedwongen. Een probleem daarbij is dat er een verjaring voor dit soort gevallen bestaat van dertig jaar.
Oneerlijk
Warning: "Dat is iets oneerlijks in het stelsel. Een werkgever kan zich daarop beroepen en dan moet een rechter dat beoordelen. Dat is een lastig proces waar de slachtoffers vaak de tijd en de middelen niet voor hebben. Eigenlijk zou de politiek de wet moeten veranderen voor dit soort gevallen."
Daar is Dirk Borsboom het mee eens. "Die verjaringstermijn, daar moeten ze onmiddellijk mee ophouden." Bij Borsboom was de schadevergoeding snel afgehandeld: de verzekeraar aanvaardde de schade.
In een derde van de gevallen is het krijgen van de gehele schadevergoeding wel een probleem. Dat hoort Borsboom ook: "Ik hoor gevallen dat mensen van het kastje naar de muur worden gestuurd. Of dat aansprakelijkheid helemaal niet wordt erkend. Bij mij duurde het vijftig jaar voordat ik ziek werd. Ik hoor ook van mensen bij wie het na zestig jaar de kop opsteekt. Die verjaringstermijn is echt veel te kort, die zou moeten verdwijnen!"
