Japanse vondst van bijzonder metaal vooral geopolitiek handig

• Mitchell van de Klundert

  redacteur Online

"Vrijwel onuitputtelijk", noemen Japanse onderzoekers de vondst van een stel bijzondere metalen in de modder rond het eiland Minamitorishima. Het materiaal is geschikt voor tal van technologische toepassingen, zoals hybride auto's, oplaadbare batterijen en windturbines.

Volgens de onderzoekers is de rits aan metalen, waarvan yttrium (Y), europium (Eu), terbium (Tb) en dysprosium (Dy) de belangrijkste zijn, goed voor respectievelijk 400 tot bijna 800 jaar aan wereldwijde vraag. Dat klinkt veelbelovend, maar de vondst doet groter vermoeden dan deze daadwerkelijk is.

"Ja, een groter aanbod van de zeldzame metalen is een goede zaak, want ze zijn belangrijk voor de productie van bijvoorbeeld magneten voor elektrische auto's", zegt Ton Bastein, grondstoffenexpert bij TNO. "Maar er is absoluut geen tekort aan deze metalen. Er zat al voor duizenden jaren in de grond."

Ook Leo Kriegsman, geoloog bij Naturalis, houdt nog even een slag om de arm. "Het zijn elementen die we veel gebruiken en het is nog niet klaar om geëxploiteerd te worden. Het zou gaan om 16 miljoen ton, maar in China ligt een reserve van 40 miljoen ton", zegt hij in het NOS Radio 1 Journaal.

98 procent in China

China was tot nu toe het enige land met grote hoeveelheden bijzondere metalen. Ton Bastein beschreef die afhankelijkheidspositie in 2015 al in een kwetsbaarheidsanalyse voor het ministerie van Economische Zaken. De afhankelijkheid van de metalen yttrium, europium, terbium en dysprosium wordt daarin als 'kritiek' bestempeld voor toepassingen in schone energie. 98 procent van de wereldwijde hoeveelheid is in handen van China.

De vondst in Japan kan dit veranderen, zegt Bastein. "Als het tot echte mijnbouw komt, dan zou dat de afhankelijkheid van China verminderen. In principe zou een tweede land waar de metalen vandaan kunnen komen, goed nieuws zijn. Maar dan moet de winning dus nog wel lukken."

Om de bijzondere metalen uit de zeeklei te trekken, moet materiaal van ver worden aangevoerd. Het Japanse vasteland ligt namelijk op 2000 kilometer. Toch zijn de Japanse onderzoekers positief. "De mogelijkheid om ze op efficiënte wijze te winnen neemt toe en we zijn een stap dichter bij het realiseren van de ontwikkeling van deze hulpbron", zegt een van de onderzoekers tegen een Japanse krant.

Het gebied rond het eiland Minamitorishima is natuurlijk maar een klein deel van de totale Stille Oceaan. De vondst roept daarom vooral de vraag op of er niet nog veel meer metalen op de zeebodem liggen.

Kriegsman: "Aan de ene kant sturen we mensen naar de ruimte, maar op dit moment weten we eigenlijk nog relatief weinig van de oceaanbodem, en dat is 70 procent van het aardoppervlakte. Daar valt nog gigantisch veel te ontdekken."