Rijk vecht met Shell en Exxon over miljarden euro's aan onbenut gas
Minister Wiebes van Economische Zaken is achter de schermen in gevecht met Shell en Exxon over de rekening voor het dichtdraaien van de gaskraan in Groningen. Het draait om de vraag of de Nederlandse Staat de oliebedrijven Shell en Exxon een miljardenvergoeding moet betalen. Dat blijkt uit stukken die de NOS heeft opgevraagd met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (WOB).
Als alle plannen van het kabinet doorgaan, blijft er voor 50 tot 125 miljard euro aan gas in de grond zitten, zo blijkt uit de stukken uit 2016. Het exacte bedrag is afhankelijk van de gasprijs. De oliebedrijven eisen daar een vorm van compensatie voor.
Beschadigingen
Maar dit is niet het enige onderwerp waar Wiebes over praat met de olieconcerns. Ook over de kosten van de versterkingsoperatie van de huizen in Groningen wordt gesproken. De geschatte kosten lopen uiteen van 1 tot 30 miljard euro. Die zouden worden gedeeld.
Wiebes moet voorkomen dat de oliebedrijven onder die betalingen uitkomen nu hij de gaskraan dichtdraait. De bedrijven zeggen dat ze inkomsten mislopen.
Shell zegt in een reactie dat een schadeclaim nu niet aan de orde is. Een woordvoerder zegt dat gesprekken over de toekomst van het gas "constructief" verlopen.
Begroting
Economische Zaken is niet het enige ministerie waar wordt gesproken over de gaskosten. Ook bij Financiën wordt gekeken hoe de misgelopen inkomsten gedekt kunnen worden.
In het regeerakkoord hebben de partijen afgesproken dat alles wat er gebeurt met het Groningse gas, rechtstreeks gevolgen heeft voor de begroting. De kosten moeten ergens anders op de begroting worden verrekend. Vorige kabinetten lieten de staatsschuld oplopen bij dit soort besluiten. Dat is nu dus anders.
Meevallers inleveren
Minister Hoekstra van Financiën heeft een duidelijke boodschap afgegeven aan zijn collega's: lever de meevallers maar in, die moeten naar het gas. Naar schatting loopt de staatskas de komende jaren miljarden mis aan aardgasbaten.
Als er meevallers zijn, bijvoorbeeld in de zorg of bij de aanleg van wegen, kan dat bedrag worden gedekt. Maar zijn die er niet, of zijn er meer tegenvallers, dan moet er worden bezuinigd.
Daar blijft het niet bij. De Staat is aandeelhouder van gasgroothandel GasTerra. Het bedrijf heeft afspraken gemaakt over de leveranties van gas en moet dit inkopen op de beurs TTF. Dat is vaak duurder dan wanneer het uit de eigen grond komt. Volgens bronnen moet het kabinet in deze periode grofweg 3 miljard extra uittrekken zodat GasTerra aan de afspraken kan voldoen. Het kan zijn dat deze tegenvaller wordt doorberekend op de energierekening.
Energierekening
Onbekend is verder wat een snelle ombouw gaat kosten van huishoudens en bedrijven. Als de minister besluit dat het nodig is dat alle huishoudens al in 2020 moeten worden aangepast, dan kost dat 5,1 miljard euro. Wacht de minister tot 2025, dan komen de kosten uit op 2,3 miljard euro.
Er zijn 200 grootverbruikers, zo blijkt uit stukken die de NOS heeft opgevraagd bij het ministerie van Financiën. Voor de ombouw van vijf grootverbruikers en twee energiecentrales is alleen al 130 miljoen euro nodig.
Betrokkenen verwachten dat die kosten worden doorberekend in de energierekening.
