'Aanpassingen inlichtingenwet lijken vooral cosmetisch'

De aanpassingen die het kabinet wil doen aan de nieuwe inlichtingenwet (Wiv) zijn volstrekt onvoldoende en doen geen recht aan de uitslag van het raadgevend referendum van vorige maand. Dat zei Hans de Zwart, directeur van Bits of Freedom, een organisatie die opkomt voor privacy en vrijheid op het internet, in het NOS Radio 1 Journaal.

Het kabinet maakt vandaag bekend wat het met de uitslag van het referendum gaat doen, maar het nieuws over aanpassingen lekte gisteravond al uit.

"Als deze berichtgeving klopt, lijken het ons toch vooral cosmetische wijzigingen", zei De Zwart. "De kern van het probleem, namelijk dat op grote schaal ongericht informatie over onschuldige burgers bij de diensten in het vizier gaat komen, wordt niet opgelost."

Zwart op wit

Als de wet op 1 mei van kracht wordt, mogen de AIVD en de militaire inlichtingendienst MIVD op grotere schaal internetcommunicatie aftappen. Critici zeggen dat op grote schaal informatie over internetgedrag van onschuldige burgers zal worden opgeslagen en mogelijk met inlichtingendiensten in ondemocratische landen zal worden gedeeld.

Het kabinet zei eerder al dat er alleen gericht naar informatie zal worden gezocht. Dat wordt nu ook zwart op wit vastgelegd. Net als de beloftes dat elk jaar opnieuw wordt bezien of opgeslagen informatie langer moet worden bewaard en dat informatie alleen met diensten wordt gedeeld die dezelfde democratische normen als Nederland hanteren.

Beperkt

Ook NOS-techredacteur Joost Schellevis vindt de aanpassingen die de coalitie wil doorvoeren niet heel ingrijpend. Zo wordt de bewaartermijn voor verzamelde data in de nieuwe wetstekst een jaar, in plaats van drie jaar. Maar die termijn kan wel twee keer met een jaar worden verlengd. In de praktijk kan je dan nog op de oorspronkelijke bewaartermijn van drie jaar uitkomen, zei Schellevis in dezelfde uitzending.

Ook de aanpassing over het delen van data met buitenlandse inlichtingendiensten maakt geen groot verschil. Ook nu wordt bij het delen van inlichtingen met buitenlandse diensten al rekening gehouden met de staat van de democratische rechtsorde in zo'n land, zei Schellevis.

Naar de rechter

Bits of Freedom vindt deze aanpassingen dus onvoldoende. "De verlaging van de bewaartermijn is een concrete verbetering, maar als er gegevens worden bewaard die sowieso niet thuishoren bij de geheime diensten, heb je daar nog steeds niet veel aan", zei De Zwart.

Bits of Freedom en andere organisaties zeiden eerder al dat ze naar de rechter stappen als de wet niet voldoende wordt aangepast. Dat gaat er waarschijnlijk ook van komen. "De beslissing of we naar de rechter stappen, kunnen we pas maken, als we de wettekst met aanpassingen hebben gezien. Maar het ligt wel voor de hand."