Gemeenten steeds creatiever in aanpak van winkelleegstand

• Aida Brands

  redacteur Economie

Winkelleegstand is nog altijd een hoofdpijndossier voor veel gemeenten. Met man en macht is geprobeerd de winkelstraten weer gevuld te krijgen, maar vooral voor veel middelgrote steden lijkt dit nog altijd lastig. Toch zijn er nu ook een aantal gemeenten met een creatieve aanpak.

Ook al is de economische crisis voorbij, in de vijf gemeenten met de meeste leegstand staat bijna een kwart van de winkels leeg. Het ziet er ook niet naar uit dat de aantrekkende economie het probleem gaat oplossen. Volgens marktonderzoeker Locatus zal de leegstand in randgemeenten de komende jaren zelfs toenemen.

Mensen hoeven niet meer persé naar de stad om te winkelen. Steeds meer mensen doen dat online. "Belevenis is belangrijker geworden. Grote steden hebben daarom een grotere aantrekkingskracht", zegt Gertjan Slob van Locatus.

Steeds meer gemeenten zijn daarom hun centrum aan het vernieuwen. Er moeten weer meer woningen komen en meer plek voor horeca. Een aantal gemeenten gaan zelfs nog verder om hun binnenstad te transformeren.

Speciaalzaken in Schiedam

Een daarvan is Schiedam. "We hebben gekeken naar hoe het centrum er door de eeuwen heeft uit gezien. Eerst waren er vooral haringvissers en jeneverstokers te vinden daarna kwamen de ambachtslieden erbij. Pas in de jaren 70 van de vorige eeuw kwamen de grotere winkelketens in de binnenstad", zegt Patrick van 't Loo. Hij is betrokken bij de vernieuwing van de stadskern van Schiedam.

"We kunnen hard inzetten op winkels maar als mensen niet meer komen om te winkelen dan heeft het geen zin." De gemeente wil daarom in plaats van alleen maar grote winkelketens juist weer ambachtslieden en speciaalzaken in het centrum. Met speciale subsidieregelingen proberen ze dit soort kleinere winkels naar Schiedam te krijgen.

Ideeënbus in Assen

In Assen staat nog altijd bijna 20 procent van de winkels leeg en dat zit de gemeente behoorlijk dwars. Een paar jaar werd er gehoopt dat een nieuw outletcentrum het tij zou keren, maar de provincie zette een streep door deze plannen. De stad is nu van plan de binnenstad te vernieuwen maar dan wel op basis van ideeën van de bewoners. "Het is essentieel Assenaren te betrekken in dit proces. Afgelopen weken hebben we het plein ingericht als een huiskamer om zo mensen te stimuleren even te stoppen en inbreng te geven. Bij scholen en verzorgingshuizen zetten we ook ideeënbussen neer", zegt Anry Kleine Deters, wethouder in Assen.

Mensen kunnen tot half mei ideeën inleveren. Alle ingebrachte ideeën zullen dan worden gepresenteerd in de foyer van de stadsschouwburg. Daarnaast worden stadspanden opgeknapt en komen er meer woningen in het centrum. "In 2021 willen we weer in de top-10 beste binnensteden van Nederland", zegt Anry Kleine Deters.

Enschede kijkt naar Google

De gemeente Enschede koos zo'n vier jaar geleden voor een compleet andere aanpak. De stad is gaan kijken naar de Google-zoekresultaten van de bewoners van Enschede. "Stel dat veel mensen in Enschede zoeken op Lush of Zara. Dan benaderen we deze winkels met de vraag of zij misschien ook niet naar Enschede willen komen", zegt projectmanager Duco Hoek.

Maar dat is niet het enige. Duco Hoek bezoekt samen met wethouders en ambtenaren ook winkelketens in het buitenland. Bijvoorbeeld Duitsland en Polen. "We liepen naar binnen bij winkels die wij ook wel in Enschede zouden willen zien en lieten een kaartje achter. Enschede ligt vlak bij de Duitse grens en zou dus een ideale plek voor die winkels kunnen zijn." Een aantal buitenlandse ondernemers waren enthousiast genoeg om naar Enschede te komen. Het is dan ook goed mogelijk dat er binnenkort een Poolse modewinkel in Enschede te vinden is. "Je moet de stad onder de aandacht brengen en dan ontstaat vanzelf het idee dat ondernemers in Enschede moeten zijn", zegt Hoek.

Met een winkelleegstand van net boven de 8 procent gaat het in Enschede een stuk beter dan twee jaar eerder. Toch waarschuwt brancheorganisatie INretail dat gemeenten niet allemaal voor zo'n zelfde aanpak moeten gaan. "Met Enschede gaat het goed omdat de stad goed heeft gekeken naar zijn eigen ligging. Het is absoluut niet aan te raden dat elke gemeente nu hetzelfde gaat doen. De tijden zijn veranderd en dat betekent voor veel middelgrote steden gewoon minder winkels."