Advies: graag minder haardvuurtjes, maar nog even geen houtrookpolitie

• Ivo Landman

  redacteur Online

Kunnen we voortaan thuis alleen nog zo van een haardvuurtje genieten?

Zo draconisch zijn de maatregelen die het Longfonds en een aantal GGD's en gemeenten vandaag voorstellen nog niet. De organisaties, verenigd in het Platform Houtrook en Gezondheid, vragen de overheid ervoor te zorgen dat minder mensen houtkachels en open haarden gebruiken.

Maar is het nou echt zó erg dat we beter geen vuurtjes meer kunnen maken?

Ja, zegt directeur Michael Rutgers van het Longfonds in het NOS Radio 1 Journaal. "Je krijgt er astma van, en er zitten kankerverwekkende stoffen in. Mensen met longziekten zijn sowieso de klos als ze in de buurt van houtrook komen. Het fijnstof gaat diep je longen in, komt dan in je bloedbaan en veroorzaakt daar problemen."

Dus is het belangrijk dat we daar iets aan doen, stelt Rutgers. Hij snapt dat de open haarden en kachels niet totaal uitgebannen kunnen worden. "Dat is maatschappelijk niet haalbaar. Roken is ook slecht. Daar is ook geen totaalverbod op."

Maar wat is er wel mogelijk tegen de rookoverlast? Een stookalarm bijvoorbeeld, als het windstil is en de rook dus blijft hangen. Dat is één van de vijftien 'oplossingsrichtingen' die het platform voorstelt. En een stookverbod - zeker bij dat soort weersomstandigheden - in dichtbevolkte gebieden waar huizen dicht op elkaar staan.

Voorbeeld van zo'n dichtbevolkt gebied is de Utrechtse binnenstad. Rutgers: "Daar zijn 700 huishoudens die op hout stoken. Hoe dichter je erop zit, hoe meer van die rotzooi je binnenkrijgt."

Maar het gaat niet alleen om oude binnensteden als Utrecht of Amsterdam. Rutgers noemt het voorbeeld van een pizzeria met een houtgestookte oven waarvan de pijp twee meter boven een pleintje hangt. "Alles was zwart."

Zo'n stookverbod, en ook een tijdelijk rookalarm, zou lokaal geregeld moeten worden, want overal zijn de omstandigheden anders. De vraag is wie zo'n verbod moet handhaven. De politie? Dat gaat wat ver voor de directeur van het Longfonds. "Wij willen geen houtrookpolitie of zo. Het gaat erom begrip te kweken voor de gevaren van die rook. Als je elkaar erop kunt aanspreken moet het het niet tot burenruzies leiden."

Rutgers hoopt juist op minder burenruzies. Want als er meer aandacht is voor de gevaren van de rook, krijgen fervente vuurtjesstokers hopelijk meer begrip voor de klachten van hun buren. "We krijgen nu nog veel telefoontjes van mensen die er met hun buren niet uitkomen. Dan moeten ze naar de gemeente en krijg je echt Rijdende Rechter-toestanden."

Liever geen politie erbij halen, maar hoe moet dat dan bij een stookalarm? Hoe wil je mensen laten weten dat de houtkachel nú eventjes uit moet? Het platform wil in ieder geval niet dat er straks wagens met luidsprekers door de wijken gaan rijden. Zo'n waarschuwing kan een gemeente beter verspreiden via sociale media of een app op de telefoon, zegt Rutgers.

Maar er zijn ook manieren waarom je 'gezond' kunt stoken volgens kachelverkoper Ter Reehorst, namelijk met de "Zwitserse methode'. Hoe dat werkt legt hij in onderstaande video uit:

Op Facebook zijn er intussen nogal wat verbaasde reacties op de voorstellen van het platform: "De wereld is verrot en Nederland loopt voorop met zijn wetten en regeltjes", zegt iemand. "Zeurpietjes." "De volgende stap: vuurkorfbelasting." En: "Hoe langer hoe gekker in dit land."

Ewout Dönszelmann, voorzitter van het Platform Houtrook en Gezondheid, vindt niet dat er sprake is van betutteling. "Een vuurtje stoken hoort er helemaal niet 'gewoon bij'. Want de andere kant is: ben je dan vrij om mensen in je buurt overlast te geven?"

Een houtkacheltje moet wat Dönszelmann betreft in de toekomst best nog wel kunnen, maar het moet er dan wel een zijn die voldoet aan de nieuwste Europese richtlijnen. "Als je stookt, doe het dan met goed hout en gebruik heel goede kachels. En je kunt hem niet altijd gebruiken. Dat is onze boodschap. We proberen het houtstoken te ontmoedigen en zo de overlast te beperken."

Houtkachels en open haarden zijn misschien niet de grootste luchtvervuilers, er komen er wel steeds meer. "Auto's en de industrie vervuilen nu nog meer, maar daar worden maatregelen tegen getroffen. Bij de houtstook niet. En de hoeveelheid houtkachels neemt toe in Nederland", aldus de voorzitter. Het platform wil daarom ook af van de subsidie voor pelletkachels.

Michael Rutgers van het Longfonds snapt ook best dat sommige mensen af en toe een houtvuurtje willen aansteken, maar hij hoopt dat mensen zich beter bewust worden van de gevaren van de rook en dat ze elkaar erop durven aanspreken. "Ik snap dat mensen geen burenruzie willen en het liever gezellig houden. Maar doodgaan aan een longziekte, hoe gezellig is dat?"