Amnesty: illegalen in Nederland te lang opgesloten in detentiecentra

Amnesty International vindt dat mensen die illegaal in Nederland zitten vaak te lang worden opgesloten in detentiecentra. In twee nieuwe onderzoeken concludeert de organisatie dat het regime bovendien onnodig streng is. De organisatie noemt de strafdetentie "een paardenmiddel".

Vreemdelingen worden vastgezet met de bedoeling dat ze uiteindelijk het land uit gaan. Maar ze hebben in veel gevallen helemaal geen goed uitzicht op die uitzetting. "De wet zegt dat je mensen zes maanden kunt vasthouden en dat kun je ook weer met een jaar verlengen", zegt Annemarie Busser van Amnesty in het NOS Radio 1 Journaal. "En kom je mensen na een eventuele vrijlating opnieuw op straat tegen, dan kun je ze nog eens detineren."

Ze noemt als voorbeeld een Sudanees die vijfhonderd dagen heeft vastgezeten. Zo'n situatie komt volgens Busser niet heel vaak voor. "Maar alsnog: in het strafrecht wordt na een paar dagen getoetst of de opsluiting rechtmatig is. In een vreemdelingenbewaring kan dat zomaar zes weken duren."

Amnesty houdt de detentiecentra nauw in de gaten sinds de brand in een cellencomplex op Schiphol in 2005, waarbij elf mensen om het leven kwamen. Tussen januari en september 2017 werden 2084 mensen in vreemdelingendetentie geplaatst.

Volgens Busser is het onbegrijpelijk dat de detentiecentra een soort gevangenissen zijn. "We gebruiken in Nederland gevangenissen om vreemdelingen op te sluiten", zegt ze. "Dat hoeft natuurlijk helemaal niet. Als je mensen beschikbaar moet houden voor vertrek, dan is een muur rond het centrum genoeg. Dan kunnen de mensen binnen het centrum gewoon de vrijheid hebben."

Copy-paste

Toenmalig staatssecretaris Teeven beloofde in 2013, na de zelfmoord van de Russische asielzoeker Dolmatov, dat de vreemdelingendetentie voortaan bestuursrechtelijk wordt geregeld, in plaats van strafrechtelijk. Er ligt inmiddels een wetsvoorstel om dat te regelen, maar volgens Amnesty verandert er daarmee weinig.

"Een heel groot deel van wat er in de huidige wet staat, is copy-paste naar de nieuwe wet gegaan", stelt Busser. "Op een heleboel punten, zoals de straf- en ordemaatregelen en het feit dat het gevangenisgebouwen kunnen zijn. Dat is allemaal overgenomen. Maar hij moet snel behandeld worden, want we wachten nu al vijf jaar op die wet."