Carnaval ook boven de rivieren: 'dit is echt dorps, ons kent ons'

• Levi van Eck

  redacteur Online

Het is carnaval. De afgelopen dagen is dat al gevierd met verschillende optochten en feesten, maar vandaag begint carnaval officieel. De meeste feesten zijn uiteraard in het zuiden van het land, in Brabant en Limburg. Er zijn dit carnavalsweekend ruim 800 carnavalsoptochten. En, dat wist je misschien nog niet, een kwart daarvan vindt plaats bóven de rivieren.

Dat ze 'boven de rivieren' niets van carnaval zouden snappen, spreken vierders daar natuurlijk allemaal tegen. We spraken met drie 'noordelijke' carnavalsverenigingen en ze zijn het alle drie met elkaar eens: carnaval leeft hier net zo erg als in het zuiden.

Oldenzaal: 'Carnaval is hier een heel bijzondere ervaring'

We beginnen in Oldenzaal, in Overijssel, waar vandaag "een van de grootste optochten van boven de rivieren" plaatsvindt. "Oldenzaal is het carnavalshart van Twente", zegt Bas Huijsmans van carnavalsvereniging De Kadolstermennekes.

Volgens Huijsmans is de optocht van vandaag het hoogtepunt van het carnavalsweekend in Oldenzaal. "Meer dan 6000 mensen doen aan de optocht mee, langs de weg staan 80- tot 100.000 toeschouwers te kijken." Huijsmans zegt dat er zelfs een stop is gezet op het aantal mensen dat mee wilde doen. "Er mogen niet meer dan 250 mensen per praalwagen meedoen. En dat is al heel veel."

Niet alleen in Oldenzaal, maar in de hele regio leeft het carnaval enorm. Dat komt omdat de bevolking van noordoost Twente van origine overwegend rooms-katholiek is. "Oldenzaal heeft acht verenigingen, maar ook in alle omliggende dorpen zijn actieve carnavalsverenigingen die allemaal hun eigen festiviteiten organiseren. Aan de praalwagens die vandaag meerijden wordt maanden van tevoren gewerkt. En 's avonds bij de feesten is het vechten om een toegangskaartje."

Huijsmans is trots op het carnaval in Twente. "De sociaal-maatschappelijke betekenis van carnaval is groot: iedereen doet mee van jong tot oud. Je hoort ergens bij, je hebt een doel met elkaar. Dat is een heel bijzondere ervaring."

De Zilk: 'iedereen is welkom, als je maar een feestje kan bouwen'

Ook in De Zilk, in de gemeente Noordwijkerhout in Zuid-Holland, is het carnavalsweekend in volle gang. Dat begon vrijdagmiddag al met een feest voor alle basisscholen en 's avonds een groot feest dat tot in de late uurtjes doorging. En de feestjes gaan de komende dagen gewoon door.

"Vanmiddag hebben we een grote optocht. We verwachten dit jaar weer duizenden mensen die komen kijken", zegt Rick Witteman van carnavalsvereniging Duinknijnen. "Het wordt gezellig druk."

Het verschil met hoe carnaval onder de rivieren wordt gevierd is volgens Witteman dat het in De Zilk meer lokaal georiënteerd is. "Dit is echt dorps: ons kent ons. Wij hebben een grote feestzaal waar iedereen op afkomt, in het zuiden is het wat meer verspreid in verschillende kroegen."

Toch betekent dat niet dat feestvierders uit andere plaatsen niet welkom zijn. Volgens Witteman is het juist de moeite waard om eens naar De Zilk te komen. "Als je maar een feestje kan bouwen."

Zwaag: 'carnaval wordt er hier met de paplepel ingegoten'

Net als in Oldenzaal en in De Zilk staat de grote carnavalsoptocht in Zwaag vandaag centraal. Een voorproefje van die tocht kreeg het Noord-Hollandse dorp gisteren al, toen er een kinderoptocht werd gehouden, waar 60 groepjes aan deelnamen.

"De grote optocht van vandaag is echt de moeite waard", zegt Eric Bot van carnavalsvereniging Het Masker. "Dit jaar is de tocht populairder dan vorig jaar: er doen vijf groepen meer mee. In totaal zijn er ruim 500 deelnemers."

Volgens Bot wordt carnaval er bij jongeren in Zwaag met de paplepel ingegoten. "Het leeft heel erg hier. Ze beginnen in oktober al met het bouwen van de praalwagens. Veel jongeren doen mee, de 16- en 17-jarigen maken heel mooie wagens."

Ook in Zwaag speelt het carnaval zich voornamelijk af op één centrale plek. Een verschil met hoe dat in het zuiden gaat, zegt Bot. "Onder de rivieren wordt het carnaval veel op straat gevierd. Hier wordt het lokale café omgedoopt tot 'De Leuttempel'. Duizend man in een café, bijna allemaal verkleed."

Bij de optocht in Zwaag worden 40.000 toeschouwers verwacht. "Met veel gezelligheid en muziek. Carnaval is dus echt geen feest voor alleen onder de rivieren."