Kopers illegaal vuurwerk hard aangepakt, ook als ze 13 zijn

'Project Oorworm' heet de actie waarmee de politie op internet jacht maakt op illegaal vuurwerk. Zo'n 30 ton is er dit jaar al in beslag genomen. Agenten bellen deze maand aan bij talloze adressen waar de vuurwerkbommen online zijn besteld. NOS-verslaggevers volgden zo'n politieteam in de omgeving van Leiden. Ze zagen hoe een 13-jarige jongen die op internet illegaal vuurwerk had besteld bezoek kreeg:

De politie speurt sinds oktober sociale media en websites af op zoek naar de illegale handel. Begin deze maand hadden ze al meer dan 1200 kopers en verkopers in beeld.

Maar de handel in illegaal vuurwerk komt soms ook op andere manieren aan het licht, zegt vuurwerkexpert Ad Nieuwdorp van de Nationale Politie. Zo kreeg de politie van verschillende pakketdiensten tips over zendingen illegaal vuurwerk, "Een pakketje kwam terug omdat het onbestelbaar was en daar bleek vuurwerk in te zitten. Toen zijn ze gaan uitzoeken hoeveel er daarvan nog onderweg waren. Die hebben we tegengehouden, maar nu hebben we ook de adressen gekregen waar de afgelopen maanden al pakketten zijn afgeleverd."

'Niet schrikken'

De politie gaat bij zo'n 1500 adressen langs. Er zijn er meer, maar volgens politiebonden is er niet genoeg capaciteit om ze allemaal af te gaan. "We doen ons stinkende best en hebben toch al veel kunnen afpakken", zegt Nieuwdorp.

Vrijdag staan agenten voor de deur bij een rijtjeshuis. "Goedenavond. Politie", zegt een agente. "Niet schrikken." De vader die de deur opendoet schrikt toch, maar zijn zoon weet al hoe laat het is. Hij geeft vrij snel toe dat hij een illegaal vuurwerkpakket heeft besteld toen zijn ouders op vakantie waren.

Hij heeft het pakket verstopt. Niet thuis maar bij opa en oma, een paar straten verderop. Die weten van niks, alleen dat een van de kleinzonen opeens met een doos binnenkwam. "Hij had vuurwerk gekocht en zette het hier neer", vertelt opa. Dat het illegaal was, zei de jongen er niet bij, maar zijn grootvader snapt dat wel. "Nee natuurlijk niet. Gelijk heeft ie, dat zou ik ook niet doen."

De politie loopt volgens vuurwerkexpert Nieuwdorp vaker aan tegen mensen die laconiek reageren. "Ze zeggen: het zijn maar strijkertjes, onschuldig vuurwerk. We zijn allemaal jong geweest, zeggen ze dan. Maar ze vergeten hoe zwaar dit vuurwerk tegenwoordig is. Het benadert de kracht van een aanvalsgranaat."

Het illegale vuurwerk is vaak ook 'massa-explosief'. Dat betekent dat het zo zwaar is dat eventueel ander vuurwerk in de buurt mee ontploft. "Dat was in het verleden niet zo. Daarom geven we voorlichting, vooral aan de ouders."

De jongen moet zich melden op het politiebureau en komt niet zomaar weg met een bekeuring. De handel in illegaal vuurwerk wordt gezien als misdrijf. Dat betekent dat hij een aantekening krijgt op zijn strafblad. Naast de straf die wordt opgelegd. Nieuwdorp: "Op zijn minst wordt dit een werkstraf en een flinke boete."

Beveiligde vrachtwagen

Het illegale vuurwerk gaat niet in de politiewagen mee. Er komt een speciaal beveiligde vrachtwagen om de spullen op te halen. Veel kruit kan al af gaan door statische elektriciteit. Daarom gaat het vuurwerk in antistatische verpakking en zijn agenten voorzichtig met hun kleding en foto-apparatuur.

Vaak gaat het om speciaal theater- en professioneel vuurwerk. Nieuwdorp daarover: "Er zit wel een meter lont aan maar dat is snel lont, die brandt op binnen een seconde. Want professioneel vuurwerk moet in de maat van de muziek knallen dus als je die aansteekt ben je nooit op tijd weg. Maar jongens van 13 jaar hebben geen idee."

In Leiden en omgeving is het vrijdagavond op zeven van de twaalf adressen waar de agenten aanbellen raak. Op een adres in Lisse wordt zelfs ruim 30 kilo vuurwerk aangetroffen. Op twee plekken is niemand thuis en op drie adressen wordt niks gevonden, maar er wordt daar wel nader onderzoek gedaan, meldt de politie.