12 dingen die je misschien nog niet wist over Nederland (en een quiz)
In De sociale staat van Nederland bekijkt het Sociaal en Cultureel Planbureau ons land in al zijn facetten. Behalve de belangrijkste conclusie dat onze kwaliteit van leven is gestegen, staat het dikke tweejaarlijkse rapport ook vol opvallende feiten en weetjes.
Die weetjes staan hieronder, maar doe vooral eerst de quiz om erachter te komen welke dingen jij allang weet. De zeven stellingen die je ziet, zijn goed of fout. De goede antwoorden komen direct na de stelling. Succes!
Onder de quiz worden de weetjes verder uitgelegd.
1. Niet voetbal, niet zwemmen, maar fitness
De sportdeelname van Nederlanders van alle leeftijden is toegenomen. Niet langer is zwemmen de populairste sport, dat is nu fitness, hoewel de grootste stijging er sinds 2007 wel een beetje uit is. Een derde van de bevolking gaat weleens naar de sportschool, doet aan aerobics of aan outdoor-fitness.
2. Steun voor EU het grootst in Nederland
De steun voor de EU neemt de afgelopen jaren af: 58 procent van de bevolking vindt het EU-lidmaatschap een goede zaak, waar dat twintig jaar geleden nog 75 procent was. Dat neemt niet weg dat binnen Europa de steun voor het lidmaatschap nog altijd het grootste is in Nederland. "De Nederlandse publieke opinie", schrijft het SCP, "lijkt het lidmaatschap vooral onvermijdelijk te vinden: men is er bepaald niet enthousiast over, maar er is geen reëel alternatief."
3. Allochtonen en immigranten zorgen voor bevolkingsgroei
Het aantal witte Nederlanders loopt terug: er overlijden meer autochtonen dan er geboren worden en er verlaten er meer het land dan dat er immigreren. Dat de Nederlandse bevolking blijft toenemen, komt door immigranten en door het geboorteoverschot bij mensen met een niet-westerse achtergrond.
4. Geld voor de zorg is geen weggegooid geld
Het is een terugkerend thema in de politiek: de hoge kosten van de gezondheidszorg. Maar dat uitgegeven geld levert ons volgens het SCP ook wat op, een aantoonbare gezondheidswinst.
Een recente studie schat dat 47 procent van de stijging van de levensverwachting van vrouwen is toe te schrijven aan de uitgaven aan gezondheidszorg. Bij mannen gaat het om 30 procent.
5. Steeds minder arme ouderen
De armoede onder 65-plussers is sinds de jaren 90 gedaald naar zo'n 3 procent. Dat is minder dan de helft van het gemiddelde armoedepercentage in Nederland.
6. Meeste burn-outklachten voor leraren
18 procent van de werknemers in het onderwijs had in 2015 last van serieuze burn-outklachten. Daarmee is het de sector met de hoogste risico's op dit gebied. In de culturele sector is het 10 procent, onder rijks- en gemeenteambtenaren 12 procent en in de gezondheids- en welzijnszorg 14 procent.
7. Boeven hebben het gemunt op jongeren
Ouderen voelden zich in 1990 nog het onveiligst, nu voelen ze zich juist het veiligst. En die beleving strookt ook met criminaliteitscijfers: jongeren tot 24 jaar zijn twee keer zo vaak slachtoffer van een misdrijf als 65-plussers.
Overigens zijn het juist die jongeren die ervoor zorgen dat er steeds minder misdrijven zijn, omdat ze die minder plegen. Een duidelijke verklaring daarvoor is er nog niet, maar volgens het SCP kan het onder meer aan de grote populariteit van het gamen liggen. Daardoor zou er minder tijd over zijn om narigheid uit te halen.
8. Vier op de tien Nederlanders is te dik
Het SCP noemt het een van de opvallendste ontwikkelingen op gezondheidsterrein: de stijging van het aantal mensen met overgewicht. Namelijk van 30 procent in 1990 naar ruim 43 procent nu. Ernstig overgewicht is officieel geen medische aandoening, maar verhoogt wel het risico op aandoeningen als diabetes, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker.
9. Later trouwen en meer scheiden
We trouwen op steeds hogere leeftijd. De afgelopen 25 jaar ging de leeftijd waarop een Nederlandse man dat voor het eerst deed omhoog, van 28,2 naar 33,7 jaar. En bij vrouwen van 25,9 naar 31,1 jaar. Een steeds groter deel van die huwelijken eindigt vervolgens in een echtscheiding. In de periode 1990-2015 ging het om een stijging van 11,5 procentpunt naar 39,6 procent.
10. Doodstraf minder populair
Begin jaren 90 was de doodstraf voor vier op de tien Nederlanders iets om te overwegen. Nu is dat nog maar voor een kwart van de bevolking het geval.
11. Inkomensverschillen moeten kleiner
Het is volgens het SCP deels een kwestie van conjunctuur: als het economisch goed gaat, vinden meer mensen dat het gat tussen hogere en lageren inkomens verkleind moet worden. Op dit moment denkt driekwart van de bevolking er zo over. Mogelijk, zegt het SCP, heeft dat te maken met de toename van het aantal minder goed betaalde banen en van het aantal zzp’ers.
12. We hebben meer last van de buren
Vooral in de sociale huursector ondervinden meer mensen de afgelopen vijftien jaar hinder van hun buren. Inmiddels gaat het om 10 procent van de huurders. Volgens het SCP komt dat mogelijk doordat steeds meer sociale huurwoningen alleen nog maar worden toegewezen aan mensen met een laag inkomen, die meer sociale problemen hebben.
En het toegenomen aantal vluchtelingen kan ook een rol spelen: een psychologische afstand tot je buren kan ervoor zorgen dat je sneller overlast ervaart.
