Veel filerecords, maar voor de crisis was het nog erger

Grote kans dat ook jij vanochtend moest aansluiten in een van de lange rijen auto's op de Nederlandse wegen. 870 kilometer file stond er op het hoogtepunt deze morgen om 8.20 uur. Dat is bijna net zoveel als het jaarrecord van vorige week dinsdag van 894 kilometer. Op die dag werd het ochtendspits-record van een dag ervoor alweer overtroffen. In de avond was er vorige maand zelfs een spits van meer dan 1000 kilometer.

Ook de komende weken is het verstandig om de thermosfles met koffie weer mee te nemen in de auto. Want de ANWB verwacht dat het nog niet gedaan is met de drukte. Vervelend, maar toch valt er minder te klagen dan voorheen.

Hoeveel reistijd maken we jaarlijks extra door files?

Volgens het laatste rapport van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat komt dit neer op 63 miljoen uur op jaarbasis voor alle weggebruikers samen. Dat zijn dus niet alleen Nederlandse weggebruikers, maar ook buitenlanders die gebruik maken van ons wegennet. Samen rijden al deze voertuigen ruim 70 miljard kilometer per jaar.

Slecht weer wordt vaak genoemd als reden. Is dat de belangrijkste oorzaak?

Slecht weer en ongelukken behoren tot de belangrijkste oorzaken van filevorming. Niet toevallig is november vaak de drukste filemaand. "Het is langer donker, het weer is vaak slecht deze maand. Ook nemen minder mensen vrije dagen op met het oog op december. Dat betekent meer files", zegt Cees Quaks van de ANWB.

Ook het economisch tij is van grote invloed. "Het gaat economisch goed. De gevolgen daarvan zien we terug op de weg. Meer mensen zijn aan het werk, er worden meer pakketjes besteld, er zijn meer vrachtwagens op de weg", aldus Quaks.

Daarbij groeit het aantal auto's op de weg. In 2006 waren er nog ruim 7 miljoen personenauto's volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek, in 2016 waren dit er al ruim 8 miljoen.

Welke rijstrook kan je het beste nemen in een file?

Iedereen vraagt het zich wel eens af als ie in de file staat. Gaat de linkerrijstrook nu het snelste over het algemeen, of juist de rechter, waar auto's ook in- en uitvoegen bij afritten? Volgens Jaap Folkers van Rijkswaterstaat maakt het allemaal niet zoveel uit. "Belangrijk is in elk geval dat mensen op hun eigen rijstrook blijven. Dat is voor de algehele doorstroming het beste." Verder checken veel mensen geen file- en weerinformatie voor ze vertrekken. "Dat is de belangrijkste tip voor automobilisten. Kijk of je het tijdstip van vertrek daar op aan kan passen."

Hebben we nu meer te klagen dan vroeger over de files?

Nee. Vóór de economische crisis was het erger gesteld met de files. De verkeersdrukte is wel weer gestegen in de jaren na de crisis. "Maar op het niveau van voor 2008 zitten we nog niet", zegt Heleen de Geest van de ANWB. De afgelopen jaren is er namelijk aardig wat asfalt bijgekomen, waardoor de druk op veel wegen verminderd is. Door het vorige kabinet is er in vijf jaar tijd 717 kilometer aan nieuwe rijstroken aangelegd.

Wat doet de overheid er de komende jaren aan om de files te verminderen?

De afgelopen jaren heeft de overheid dus al veel in asfalt geïnvesteerd. Volgens het regeerakkoord dat vorige maand is gesloten, komt er nog meer asfalt bij. Tot 2030 is dat 1000 kilometer. Ook worden spitsstroken sneller opengesteld.

Is meer asfalt dan de oplossing voor het terugdringen van files in de toekomst?

Helaas niet. Volgens de overheid kan het extra asfalt maar voor een deel de verwachte groei van het wegverkeer opvangen. Voor volgend jaar verwacht de overheid dat het verlies in reistijd door files met 8 procent toeneemt. Tot en met 2022 loopt het op tot 28 procent in vergelijking met 2016.

"Meer asfalt is niet de enige oplossing", zegt ook Heleen de Geest van de ANWB. "Je ziet nu al dat op plekken waar er rijstroken bij zijn gekomen, het toch weer vastloopt. Mensen zien dat het daar rustiger is en denken: het kan weer, ik kan toch weer wat later van huis." Dat werkt dus niet, en daarom blijft het beter als mensen niet allemaal tegelijk naar hun werk zouden vertrekken. "Maar dat kan lang niet altijd in alle banen", erkent Jaap Folkers van Rijkswaterstaat.

Zijn er bij ons meer files dan in de landen om ons heen?

Op het kaartje hierboven zijn de files van vanochtend in Europa te zien. Nederland lijkt hierin het brandpunt met veruit de meeste files. "Dat is natuurlijk wel een momentopname. Het kan zijn dat het bij ons slechter weer was dan in andere landen", zegt Jaap Folkers. "Wel kun je in algemene zin zeggen dat ons land dichtbevolkt is, met veel steden dicht op elkaar. Dat betekent heel veel woon- en werkverkeer in een relatief klein gebied."

Het Duitse Ruhrgebied en de regio Londen zijn bijvoorbeeld vergelijkbaar druk, zegt Folkers. Dat is ook te zien op de kaart. Daarbij is het Nederlandse wegennet gevoeliger voor files omdat wij meer op- en afritten hebben dan veel andere landen. "Meer in- en uitvoegend verkeer: dat betekent dat er meer geremd wordt. Dat leidt tot meer verstoppingen", aldus Folkers.