De EU heeft te veel verliezers en daar willen de lidstaten iets aan doen
De gewone Europeaan heeft te weinig aan de EU. De open grenzen die de EU als geheel welvaart hebben gebracht, hebben te veel EU-burgers amper iets opgeleverd. Ze zijn werkloos of worden uitgebuit en hebben maar weinig geprofiteerd van de Europese samenwerking. Vanuit die gedachte maken EU-leiders vandaag in Göteborg plannen voor een nieuwe, socialere EU.
En daarbij kunnen ze nog wat van Zweden leren, vertelt correspondent Arjan Noorlander.
Europa werkt niet, als het niets voor werknemers doet, zei Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, in september. We moeten minstens met sociale minimumeisen komen, waarin we met z'n allen zeggen wat we wel en niet sociaal acceptabel vinden in een gemeenschappelijke markt. Met die eisen hoopt Juncker uitbuiting te voorkomen.
Iedereen is het met Juncker eens dat er grote sociale problemen zijn in Europa. Oost-Europese vrachtwagenchauffeurs die ver onder de normale prijs in West-Europa werken bijvoorbeeld. Of de West-Europese vrachtwagenchauffeurs die daardoor worden weggeconcurreerd. Zij zien de EU niet als een kans, maar eerder als een bedreiging.
De verschillen in arbeidsomstandigheden binnen de EU zijn immens. Een Roemeen verdient zo'n 20% van het loon dat een gemiddelde West-Europeaan verdient. En het ergste is: dat was tien jaar geleden ook al zo. De verschillen in Europa worden nauwelijks kleiner. Dat leidt ertoe dat het voor Oost-Europeanen nog steeds heel aantrekkelijk is om in het Westen aan het werk te gaan.
Kraamverlof
Om dat te veranderen komt Juncker met minimumeisen. Minimale arboregels, minimale eisen aan een contract, minimale sociale zekerheid voor iedereen, ook voor zzp'ers. Maar regeringsleiders voelen een stuk minder voor dat soort Brusselse bemoeienis.
Dat geldt zeker ook voor Nederland en onze premier Mark Rutte. Ons land blijft niet buiten schot bij het sociale beleid. De Europese Commissie heeft een voorstel liggen waarin staat dat er minimaal tien dagen kraamverlof voor vaders moet komen. En daarna ook nog eens vier maanden betaald ouderschapsverlof. Nederland voldoet bij lange na niet aan die eisen.
Je hebt regulering nodig als je een interne markt hebt.
"Europese vakbewegingen pleiten al jaren voor meer sociale regels. Als er geen heldere en duidelijke regels zijn, dan ontstaat er oneerlijke concurrentie", zegt de voorzitter van vakbond FNV Han Busker. "Anders ga je met elkaar de race naar beneden aan. Vandaag wordt een goede eerste stap gezet om die race te beëindigen. Want je hebt regulering nodig als je een interne markt hebt."
Maar de Nederlandse regering zit juist niet te wachten op Europese regels over ouderschapsverlof. Nederland trok in Brussel een gele kaart tegen het voorstel, een procedure om de Europese wet tegen te houden.
Sociale regels
Over sociaal beleid werd al gesproken bij de oprichting van de voorloper van de Europese Unie in 1957. De EU moest niet alleen een economisch succes worden, gewone werknemers moesten de voordelen ook voelen. Zestig jaar later is bijna iedereen het erover eens dat de EU z'n economische poot flink heeft ontwikkeld, maar dat de sociale rechten die daar ooit bij hoorden, ver achter blijven lopen.
Daarom tekenen alle regeringsleiders vandaag een document, waarin staat dat binnen de EU sociale regels heel belangrijk zijn. De Europese Commissie zal de komende tijd met heel wat nieuwe voorstellen komen om de sociale ongelijkheid in Europa te verkleinen. De vraag is alleen of de lidstaten met die nieuwe sociale wetten zullen instemmen.
