Gevangenissen Leeuwarden en Veenhuizen krijgen 'vadervleugel'

De penitentiaire inrichtingen in Leeuwarden en Veenhuizen krijgen een speciale 'vadervleugel', waar vaders hun kinderen kunnen zien en meer betrokken blijven bij hun gezin. Dat zou leiden tot een kleiner risico op terugval in de criminaliteit bij de vader en beperking van de schade van die gevangenschap bij het kind.

Zowel in de gevangenis in Leeuwarden als in Veenhuizen wordt vanaf 1 januari een groep van twintig vaders op een aparte afdeling bij elkaar gezet, met elk hun eigen cel. "Daarnaast is daar een gezamenlijke recreatieruimte waar ze hun ervaringen kunnen delen en van elkaar kunnen leren", zegt Anna Nijstad, directeur van de gevangenis in Leeuwarden.

De familiekamer is er al. Dat is een ontspannen omgeving waar de vaders met hun kind kunnen knuffelen en praten zonder de aanwezigheid van een bewaker of camera's. Contacten die bijvoorbeeld door het delict van de vader zijn verbroken, worden in deze kamer ook hersteld, zegt Nijstad. Ook verjaardagen van kinderen kunnen in de familiekamer worden gevierd.

Keihard werken

"En vanaf 1 januari bouwen we dat rustig verder uit. Want het moet wel goed gaan. Het is niet de bedoeling dat het een soort pretpark wordt. Het kind staat centraal en wie mee wil doen moet keihard werken om te voorkomen dat hij straks weer in de criminaliteit terechtkomt. Gemotiveerd zijn en zich goed gedragen."

Ook komt er voor elke vader die meedoet een plan waarin is vastgelegd waar hij staat, wat de problemen zijn, wanneer hij vrijkomt en wat er kan worden gedaan voor hem en voor het kind. Partijen waarmee de gevangenis nauw contact heeft, zoals Jeugdzorg en de reclassering, worden daarbij betrokken.

Gevangeniswereld

"Bijkomend voordeel is dat je ze op deze manier een beetje uit de gevangeniswereld haalt en het gezinsgevoel versterkt. We hebben vaders die zeggen dat ze de criminaliteit zijn ingegaan om voor hun kind de duurste Nike's te kopen. Maar wij leren ze zo dat het veel belangrijker is om je eigen kind te kunnen voorlezen, of er te zijn voor een goed gesprek als het wordt gepest op school."

Vooruitlopend op de proef die op 1 januari begint, is in de gevangenis in Leeuwarden al begonnen met het werken met tablets, waarmee de vaders kunnen skypen met hun kind. Nijstad: "Dat zijn natuurlijk beveiligde apparaten en de gesprekken worden gemonitord. Maar op die manier kunnen de vaders bijvoorbeeld hun kind welterusten zeggen of helpen bij het huiswerk. Of kunnen ze toch aanwezig zijn bij tien-minuten-gesprekken op school."

"Kinderen hebben veel last van de gevangenschap van hun vader. Ze ondervinden er schade van", zegt Nijstad. "Wij buigen er ons nu over hoe we voor hen kunnen zorgen en die vaderrol kunnen versterken. Soms is het contact door het delict van de vader verbroken en wordt dat bij ons in de familiekamer weer hersteld."

Wales

De aanpak in de gevangenissen is gebaseerd op het systeem in Wales, dat daar al langer wordt toegepast. Nijstad: "Je ziet daar dat de kans op recidive minder groot is. En dat is belangrijk, want criminaliteit wordt vaak overgegeven van vader op zoon en dat is vrij tragisch, dat zien we hier ook. Soms zelfs grootvader, vader en zoon. En als je hiermee een kind kunt helpen, kun je daar geen nee tegen zeggen."

Het AD sprak met een gevangene die meedoet aan de proef. In de bezoekersruimte voor gedetineerden kon hij zijn kind niet aanraken, maar in de vrolijke kamer waar hij nu geregeld zit, knuffelt hij met zijn dochtertje en doet hij spelletjes met haar. "Ik kan mijn dochtertje nu eindelijk trakteren."