Witwassers voor rechter: een xtc-lab, onderbroek en miljoenen aan bitcoins
In een internationale witwaszaak stonden vandaag zes Nederlandse verdachten terecht in de rechtbank Rotterdam. Ze worden ervan verdacht via bitcoins zeker tien miljoen euro te hebben witgewassen. Maar ze slaagden er ondanks de toevlucht tot de crypto currency niet in om anoniem te blijven. Dat is opvallend, want bitcoin staan er juist om bekend dat ze anonieme handel redelijk goed mogelijk maken.
Voor het OM is het dus lastig om handelaren die bijvoorbeeld drugsgeld hebben witgewassen te achterhalen. Zelfs als er, zoals in dit geval, een heel drugslab met handleidingen en een postkamer voor de verzending van drugs is gevonden.
Dat de zes verdachten van gepakt zijn, heeft onder meer te maken met wat er buiten die blockchain gebeurde.
Een punt waarop je als crimineel tegen de lamp kunt lopen, is als je jouw bitcoin omwisselt voor euro's (of andersom). Dat is volledig legaal, maar veel wisselkantoren vragen om een vorm van legitimatie. Juist om de associatie met louche praktijken te voorkomen.
Wat de zes verdachten in het proces met elkaar gemeen hebben, is dat ze allemaal bitcoins voor cash hebben geruild (of andersom) via dezelfde handelaar F. Deze F. deed dat niet voor niets: hij kreeg daarvoor een percentage. Dat bedrag was 28 keer zo hoog als de kosten voor het wisselen bij de gebruikelijke wisselwebsites, zegt het OM.
Waarom de verdachten er toch voor kozen dit bedrag neer te tellen? Daar kan maar een enkele reden voor zijn, denkt het OM: om anoniem te blijven.
In de McDonald's
Om te wisselen spraken de verdachten soms af met F. op openbare plekken, zoals een Starbucks of bij McDonald's. Op camerabeelden is te zien hoe op een laptop transacties werden gedaan. Ook was is te zien hoe een van de verdachten een opgevouwen krant krijgt en daarmee naar buiten loopt. Mogelijk zat daar geld in.
Het OM kon zien dat er rond het tijdstip van de transactie op de beelden ook een bij- of afschrijving had plaatsgevonden in een bitcoinwallet, een soort digitale portemonnee, waarvan vermoed werd dat die bij de verdachte hoorde.
Ook banken sloegen alarm. Zij vonden het verdacht dat op rekeningen van verdachten grote hoeveelheden geld werden bijgeschreven die gelijk daarna contant werden opgenomen.
Door dit soort patronen bloot te leggen, en door de verdachten af te tappen en soms ook te volgen, kon de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) een zaak tegen de verdachten beginnen.
Drugslab en onderbroek
En dan is er ook nog een xtc-lab aangetroffen bij een van de verdachten. Of liever gezegd: in de schuur van zijn vader, bij wie hij woont. Er lagen grondstoffen, weegschalen, drie kilo harddrugs en een handboek voor het maken van drugs. Volgens de verdachte leest hij gewoon graag over allerhande onderwerpen.
Een andere verdachte bevond zich toen de FIOD binnenviel in een huis met daarin verdovende middelen, materiaal om drugs te verzenden en een notitieboekje met aantekeningen die over synthetische drugs lijken te gaan. Volgens de verdachte is het niet zijn huis.
Het OM vindt het vreemd dat hij, als het niet zijn huis is, daar alleen en in zijn onderbroek werd aangetroffen. Het OM noemt het pand de postkamer voor verzending van harddrugs.
Toch draait het voor het OM in deze zaak niet om drugshandel door de verdachten. Het gaat vooral om het witwassen. En het interessante daaraan is: daarvoor is de bewijslast eigenlijk omgekeerd.
Het OM redeneert als volgt. De verdachten hebben veel geld, in hun wallet of op hun rekening. Dat geld komt vermoedelijk uit de drugshandel, of uit andere criminele activiteiten. En nu is het aan hen om te bewijzen dat dit niet zo is - dus dat ze er op een andere, legale manier aan gekomen zijn.
Ze hebben de verdenking tegen. Niet alleen vanwege de camerabeelden en de afgetapte gesprekken. Sommige verdachten geven aan dat ze helemaal geen andere bron van inkomsten hebben. Dat maakt de bedragen moeilijk te verklaren. Anderen beroepen zich op hun zwijgrecht.
En nu?
Het OM heeft straffen van tussen de 6 en 36 maanden geëist. Woensdag zijn de advocaten aan zet en kunnen zij hun pleidooi houden. Over twee weken doet de rechter uitspraak. Naast de zes verdachten zijn er nog vier anderen gearresteerd. Zij zijn de hoofdverdachten in dit onderzoek. Later dit jaar volgt de rechtszaak tegen hen.
