Dit kun je doen als je denkt dat iemand seksueel wordt uitgebuit

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

Op de duizend Nederlandse meisjes tussen de 12 en 17 jaar, zijn er twee tot drie slachtoffer van mensenhandel. Naar schatting worden jaarlijks in totaal rond de 1320 meisjes seksueel uitgebuit. Vaak zijn ze in handen van een loverboy. Heftige cijfers, wat kunnen wij eraan doen?

"Maar 11 procent van de slachtoffers wordt erkend als slachtoffer. Dat is heel zorgelijk. Het vraagt om bewustwording", zegt Frank Noteboom, hoofd van het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel. Volgens Noteboom zijn er meerdere dingen die je als slachtoffer, ouder, vriend(in) of leerkracht kan doen.

Het slachtoffer

"Merk je als meisje dat je vriend andere bedoelingen heeft dan vriendschap of een relatie en jou wil isoleren: praat met de mensen om je heen en vertel dit", zegt Noteboom. "Aan je ouders, je vrienden, leerkrachten: probeer deze dingen altijd meteen te delen."

Dat is lastig, weet hij. Maar ook als er sprake is van dreiging of schaamte, is het belangrijk om iets van signalen af te geven. "Laat eens tegen je vriendinnen vallen dat je vriend iets doet wat je niet wil, of laat blauwe plekken zien. Ook die kleine signalen moeten worden opgepikt."

De hulpverleningsinstantie Scharlaken Koord maakte een checklist hoe je een 'fout' vriendje - of loverboy - kan herkennen:

Signalen afgeven is heel belangrijk, bevestigt een 19-jarig slachtoffer van een loverboy. Zij schreef een gedicht voor een leerkracht om die attent te maken op haar situatie. "Als je als meisje weet dat het fout zit, praat er dan over. Schrijf het desnoods op en geef het aan iemand. Je weet zelf wat je wil en wat je niet wil."

De buitenstaander

Als ouder, vriend(in) of leerkracht kan het moeilijk zijn om door te hebben dat er iets aan de hand is. Toch zijn er verschillende gedragingen waaruit je kunt opmaken dat iemand slachtoffer is van een loverboy. "Als er sprake is van een gedragsverandering, moet je goed gaan opletten", waarschuwt Noteboom. "Gaat het meisje spijbelen, wordt ze opgehaald door jongens die je niet kent of gaat ze zich isoleren? Dan kan er iets mis zijn. Praat er met haar over."

Dat erkent het slachtoffer. "Ik ging me afsluiten en trok me terug op mijn kamer. Bij het puberen horen zoveel emoties: als je geen emoties meer laat zien en vlak wordt, dan zit het fout. Let daar als buitenstaander op."

Probeer ook te laten zien dat het meisje altijd bij je terechtkan. "Veel loverboys proberen namelijk het meisje te isoleren van haar omgeving." Vaak is er al sprake van een onderbuikgevoel, maar wordt er niets besproken, gaat Noteboom verder. "Mijn advies is: bespreek het en stap naar de politie. Vraag de politie om advies en ga sparren."

Maar bij veel zaken kan de politie niet helpen. "Er is minder aandacht, capaciteit en prioriteit voor mensenhandel bij de politie", zegt Corinne Dettmeijer, Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen. Dat moet anders, vindt ze. "Er moet meer aandacht komen en meer worden gezien. De kenmerken moeten beter worden herkend."

De politie heeft vaak meer opsporingsindicatoren nodig bij een zaak en moet daarom het dossier laten vallen. Stichting Fier, Terre des Hommes en het Centrum voor Kindermishandeling hebben daarom begin dit jaar het meldpunt Watch Nederland opgezet.

"We pakken de onopgeloste dossiers op en zetten daar een taskforce op", zegt Noteboom daarover. "Die gaat meer onderzoek doen en kijkt of er toch nog meer data te vinden is die gebruikt kan worden bij het onderzoek. Vinden we meer informatie, dan delen we het dossier weer met de politie zodat die het verder kunnen oppakken."

Een belangrijke tip is dus om als buitenstaander naar de politie te gaan of een melding te doen bij een meldpunt, besluit Noteboom. "Het meldpunt laat nooit zaken los. We blijven de kwestie altijd in de gaten houden totdat er een oplossing komt."