'Vrouwen in Hollywood worden nog te vaak als lustobject gezien'
De afgelopen week zijn veel actrices naar voren gekomen die zeggen seksueel misbruikt te zijn door de Oscar-winnende filmproducent Harvey Weinstein. De beschuldigingen ontketenen een vaker gevoerde discussie over machtsmisbruik in Hollywood. Zoals Weinstein al in een e-mail naar collega's stuurde: "if the industry supports me, that is all I need". Maar is dat echt zo: faciliteert de filmindustrie deze seksuele moraal?
"Vrouwen worden in dit land over het algemeen nog veel te vaak als lustobject gezien, neergezet en ook daarmee uitgebuit", vertelt Peter (niet zijn echte naam), een medewerker in de filmmuziekindustrie in Los Angeles. "In de werksfeer is het pas sinds een jaar of tien zo dat er uitgebreide sexual harassment policies worden gebruikt door de studio, die je als werknemer moet ondertekenen."
Peter herkent de verhalen over machtsmisbruik in de industrie. Hij heeft ze al vaker gehoord. "Het gaat meestal om 'hulp' in iemands carrière. Iemand in een machtspositie vraagt dan om een date, of persoonlijke gunsten in seksuele zin." Slachtoffers zijn vaak mensen die aan het begin van hun carrière staan, zegt Peter. "En het voelt dan alsof ze het moeten toelaten."
Weinsteins slachtoffers waren meestal jonge, nog niet doorgebroken actrices, die bang waren hun eigen glazen in te gooien.
Ook Weinsteins slachtoffers hadden dit met elkaar gemeen, zegt filmjournalist Danielle Kool. Ze woont en werkt in Hollywood. "Het waren meestal jonge, nog niet doorgebroken actrices, die bang waren hun eigen glazen in te gooien als ze de verhalen naar buiten brachten."
Volgens Kool wordt de situatie gefaciliteerd door het ongezonde concurrentieniveau in de industrie. "Waar in Nederland de uitdrukking is: 'voor jou tien anderen', zijn dat er hier, zeker voor jonge actrices, honderden. Natuurlijk willen die allemaal in contact komen met een studiobaas. Iemand als Weinstein maakt daar misbruik van."
"Je moet nu hier komen. Ik ga niets met je doen, beloofd", zegt Weinstein tegen een model in een geluidsfragment dat The New Yorker in handen heeft. In Hollywood gingen al jaren geruchten rond over Weinstein, zegt Peter. "Iedereen wist wel een verhaal over hem, direct of indirect. Die man had een reputatie die er niet om loog: van hufterig en schofterig publiek gedrag tot vernederingen van anderen."
Niemand verbaast het in Hollywood dat deze beschuldigingen nu aan het licht komen. "Het was een man die geen manieren had en geen grenzen kende. Dat seksuele machtsmisbruik verbaast niemand."
Ook Kool bevestigt dit. "Weinstein staat bekend als een bully en over zijn avances werd zelfs op tv gegrapt. Maar ik denk dat veel mensen niet hadden verwacht dat er zoveel verhalen naar buiten zouden komen, en dat die ook heftiger zijn dan gedacht."
Uitvergroting van dynamiek
Ook Renée Römkens, bijzonder hoogleraar gendergerelateerd geweld aan de Universiteit van Amsterdam, herkent de verhalen over machtsmisbruik in Hollywood. "Het is een bekend verschijnsel. En het komt niet alleen voor in Hollywood", zegt Römkens. "Deze discussie is gewoon een uitvergroting van de dynamiek in andere gebieden, zoals de politiek of de media."
Die heftige verhalen over Weinstein waren wel te verwachten, zegt Römkens. "Op plekken waar mannen op topposities zitten, corrumpeert macht vaak de seksuele moraal. En die machtsverschillen zijn in Hollywood vaak dusdanig groot dat vrouwen zich stil houden." Soms zwijgen de vrouwen wel tientallen jaren. "Ze willen wel naar buiten komen, maar krijgen meestal zwijggeld betaald. Of er wordt gedreigd met ontslag", weet Römkens.
Dat is al vaker in de media bevestigd, licht Römkens toe. "Kijk maar naar zaken als Uber, Bill Cosby en grab 'm by the pussy-Trump." Ook de negatieve reacties op verhalen over seksueel misbruik houden vrouwen tegen om hun verhaal te doen, zegt Römkens. "In reacties wordt de klassieke omkering toegepast: waarom komen deze vrouwen nu pas met hun verhaal naar buiten? Klopt het verhaal wel?"
Als de sneeuwbal gaat rollen, komen steeds meer vrouwen naar voren.
Gelukkig zijn de reacties nu wel aan het verschuiven, gaat Römkens verder. "Het ongeloof neemt af. Het besef dat dit een omvangrijk probleem is, neemt toe. En daardoor komen de vrouwen sneller naar buiten met hun verhaal. De steun maakt het makkelijker." En dat creëert weer een sneeuwbaleffect. "Als de sneeuwbal gaat rollen, komen steeds meer vrouwen naar voren."
Toch blijft het bij de mannelijke acteurs verdacht stil. Dat is meerdere bekende actrices al opgevallen. "Mannen reageren iets later. Dat zagen we in vorige situaties ook al: eerst gaan de vrouwen protesteren en daarna sluiten de mannen aan." Römkens hoopt dat er snel mannen zullen opstaan. "De mannen moeten zich distantiëren van het beeld dat wordt gecreëerd. Nu wordt er gedaan alsof alle mannen op deze 'kleedkamerpraat'-manier praten."
Na Weinstein zullen er meer volgen, misschien niet op deze schaal, maar helaas zullen Cosby en Weinstein niet de enige zijn.
En als ook de mannen zich uitspreken kan de discussie de weerbaarheid van de vrouwen versterken. "We moeten het hierover blijven hebben. Dat heeft effect, dat zie je ook al bij jongere generaties."
Dat vindt Kool ook. "Het is voor veel slachtoffers toch moeilijk naar buiten te komen met zo'n verhaal, zeker als het om een publiek persoon gaat en ze zichzelf ermee in de spotlight zetten. Dat zoveel vrouwen dat bij Cosby toch hebben gedaan, heeft weer geholpen in andere zaken. En na Weinstein zullen er meer volgen, misschien niet op deze schaal, maar helaas zullen Cosby en Weinstein niet de enige zijn."
