Naar het bordes in 10 (of misschien 9) stappen
De vier partijen zijn het na 208 dagen onderhandelen eens geworden over de plannen voor de komende vier jaar. Maar dat wil niet zeggen dat Rutte III morgen al aan de slag gaat. Er moet nog heel wat gebeuren.
Stap 1: De fractievergadering
Allereerst krijgen de Tweede Kamerfracties van VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie vandaag de tekst te lezen die hun politieke leiders de afgelopen maanden in kleine kring hebben opgesteld.
De fracties kunnen met nieuwe voorstellen komen, kritiek geven of een voorstel helemaal afkeuren. Als een fractie ontevreden is, moeten Zalm en de onderhandelaars weer aan het werk. Want álle fracties van de vier partijen moeten akkoord gaan.
De partijen zijn van plan de tijd te nemen voor de bijeenkomst, die ze nu elders in Den Haag hebben gepland. Vijf jaar geleden vonden sommige PvdA- en VVD-Kamerleden dat ze te weinig leestijd hadden en dat werd de partijleiders niet in dank afgenomen.
Stap 2: Wensenlijstje fracties verwerken (maar dat is niet zeker)
Informateur Zalm gaat hoogstwaarschijnlijk dinsdagochtend weer zitten met Rutte, Buma, Pechtold en Segers om de wensen van de fracties door te nemen. Het lastigste is voorkomen dat het zwaar uitonderhandelde coalitieakkoord uit elkaar wordt getrokken.
Want als aan de wens van een fractie gehoor wordt gegeven, begint een andere partij misschien ook zijn eisen weer op te voeren.
Stap 3: De eer is aan...Kamervoorzitter Arib
Zij krijgt het allereerste echte exemplaar van het regeerakkoord. De Tweede Kamer heeft sinds 2012 het voortouw bij de formatie en niet meer de koning (destijds koningin Beatrix). Daarom is het netjes om de Kamervoorzitter officieel het eerste het pakket plannen te geven. Dit zal niet langer dan een klein kwartiertje duren.
Stap 4: De persconferentie
Eindelijk is het dan zover, informateur Zalm en de vier onderhandelaars maken dinsdag, waarschijnlijk rond het middaguur, hun plannen openbaar voor de pers en alle andere belangstellenden. Dit zal waarschijnlijk in de Oude Zaal van de Tweede Kamer zijn. Ook het motto van Rutte III wordt dan gepresenteerd. Naar verluidt is het Vertrouwen in de toekomst.
Rutte stond in oktober 2012 met PvdA-leider Samsom voor een enorme foto van een blauwe brug, verwijzend naar de titel van het regeerakkoord Bruggen slaan.
Stap 5: Rutte krijgt nieuwe titel: formateur
Alle Kamerleden komen donderdagochtend naar de plenaire zaal om in een debat met informateur Zalm vooral te praten over hoe de formatie verliep. De oppositie zal zeker kritiek hebben op het langdurige wachten en zal zeker ook allerlei inhoudelijke kanttekeningen plaatsen.
Belangrijk is vooral dat de leider van de grootste politieke partij, Mark Rutte, officieel aangewezen wordt tot formateur. Zijn voornaamste taak is geschikte bewindslieden te vinden voor zijn nieuwe kabinet.
Stap 6: De leden bijpraten
Deze vier partijen zijn niet verplicht om hun leden te laten instemmen met het regeerakkoord, zoals het bij de PvdA wel is voorgeschreven.
De partijen organiseren allemaal bijeenkomsten om tekst en uitleg te geven aan hun achterban.
Stap 7: De poppetjes op het Binnenhof
De formateur krijgt in de dagen daarna een voor een de nieuwe ministers en staatssecretarissen op bezoek in zijn werkkamer, ergens in het parlementsgebouw. Hij spreekt uitgebreid met de beoogde kandidaten, ook over hun verleden. Hebben ze geen belastingschuld, een tuinhuis zonder vergunning gebouwd of iets anders stiekem gedaan?
Ondertussen screenen de veiligheidsdiensten de kandidaat ook nauwkeurig. In het verleden is hier wel eens iets misgegaan. Rutte zal zeker ruim een week of langer bezig zijn, is de verwachting.
Vaak worden veel namen vooraf wel gelekt, maar op de officiële ontvangstlijstjes prijken soms nog verrassende namen.
Stap 8: Het constituerend beraad
In de week na het herfstreces, ergens rond 23 of 24 oktober, is de presentatie van Rutte III.
Dat begint met de officiële oprichtingsvergadering van het kabinet, in een zaaltje in het ministerie van Algemene Zaken, de RVD-zaal. Zolang het kabinet nog niet beëdigd is, mag de chique Trêveszaal niet worden gebruikt.
Tijdens het constituerend beraad, dat doorgaans een paar uurtjes duurt, wordt het takenpakket van iedere bewindspersoon definitief vastgelegd. Dus goed opletten voor de nieuwkomers, anders gaat een collega er met een leuk onderwerp vandoor of wordt een rotklus onverwachts toegevoegd aan het takenpakket.
Stap 9: De beëdiging
In 2012 mochten er voor de eerste keer televisiecamera's bij de beëdiging door het staatshoofd zijn. Het liep niet zoals gepland en vond twee keer plaats. Het officiële moment begon eerder dan afgesproken en daardoor was het niet live uitgezonden. Het moest opnieuw, tot ongenoegen van koningin Beatrix die van een "toneelstukje" sprak.
Het is nu de eerste keer dat koning Willem-Alexander dit doet, in Paleis Noordeinde, want Huis Ten Bosch wordt verbouwd. Als de officiële beëdiging klaar is, is het kabinet-Rutte III pas echt een feit. Daarvoor bestaat het eigenlijk nog niet.
Stap 10: De bordesfoto
Vrij snel na de beëdiging komt de koning met de ministersploeg naar buiten voor de bekende fotosessie op de trappen van het bordes. De traditie bestaat al sinds 1971 en de opstelling luistert zeer nauw. De premier staat rechts van het staatshoofd, de ene vicepremier links daarvan, de plaats van de andere vicepremiers is nog niet bekend. De plaats van de andere ministers hangt af hoe oud het ministerie is. Er is nooit veel tijd, dus de fotografen en cameraploegen moeten snel de goede foto maken.
Er is voor de visuele media altijd een run op de beste plek en daarom nemen fotografen soms een trapje mee.
Vervolgens gaat het kabinet de regeringsverklaring schrijven. Dat kan wel een paar dagen duren. De premier leest die voor in de Tweede Kamer en dan is er een debat. Dit debat lijkt een beetje op de Algemene Politieke Beschouwingen.
