Van het witte doek naar de winkel: soms wordt fictie werkelijkheid
Een enorme bewegende reclamezuil, een geprojecteerd beeld op een flatgebouw. Absoluut toekomstmuziek in 1982, toen de film Blade Runner uitkwam waarin dit was te zien. Maar inmiddels zo normaal dat je het overal ter wereld kunt tegenkomen. Vanaf morgen draait het vervolg van de film in de bioscoop.
Sciencefictionfilms staan bekend om hun voorspellende gaven. In de klassieker 2001: A Space Odyssee uit 1968 kijken de astronauten naar een nieuwsprogramma op een tablet. In het boek waarop de film is gebaseerd krijgt het apparaat ook een naam: Newspad. Lijkt behoorlijk op de uitvinding van Steve Jobs.
En wat te denken van het sprekende en denkende computerprogramma HAL. Met wat fantasie is daarin een voorloper van de assistenten Siri (Apple), Cortana (Microsoft) of Alexa (Amazon) te zien. Alleen zijn die wat minder kwaadwillend.
Bekend om hun voorspellende gaven zijn ook de Back to the Future-films. Platte televisies, videobellen, de vingerafdrukscan en zelfs het zwevende skateboard en de zelfstrikkende gymschoen, het zijn allemaal toekomstvisioenen die nu werkelijkheid zijn.
Of in het geval van het hooverboard in elk geval wat betreft een paar prototypes:
In het rijtje van sf-films met voorspellende waarde hoort Blade Runner zeker thuis. De film met Harrison Ford en Rutger Hauer flopte in 1982, maar groeide daarna uit tot een cultklassieker.
Het vervolg heet Blade Runner 2049 en speelt zich in dat jaar af. Iemand die reikhalzend naar de film uitkijkt, is journalist George van Hal. Hij schreef een boek over de wetenschap achter sciencefictionfilms.
"De vraag die in de film wordt gesteld is: wat is echt en wat is nep", zegt hij in radioprogramma Nieuws en Co. "Augmented reality speelt een grote rol in de nieuwe Blade Runner. Dat is iets wat we steeds vaker om ons heen zien."
Een voorbeeld is het spel Pokémon Go, dat vorig jaar erg populair was. Daarbij zagen spelers op hun telefoon virtuele Pokémon in de echte wereld.
Op een gegeven moment loop je in de augmented reality tegen de grenzen van de werkelijkheid aan, zegt Van Hal. "Wanneer ga je namelijk de dingen die je daarin ziet of beleeft als echt beschouwen."
Robots en vliegende auto's
In de originele Blade Runner, die speelt in 2019, zaten ook voorspellingen die niet zijn uitgekomen. De mensachtige robots bijvoorbeeld, de replicants, die nauwelijks van echt zijn te onderscheiden.
"Het is ontzettend lastig om robots te maken die op mensen lijken", zegt journalist Van Hal. "Het zijn nu bewegende elementjes onder rubberen huid." Bovendien vinden mensen robots die op hen lijken al snel eng. "Als het op een mens lijkt, maar anders beweegt, is het griezelig."
Ook de auto's die volgens de film rond deze tijd zouden rondvliegen, zijn er (nog) niet. "Er worden pogingen gedaan om vliegende auto's te maken", zegt Van Hal. "Maar die lijken toch al snel op een helikopter of vliegtuigje."
