Saudi-Arabië waarschuwt Nederland tegen onderzoek oorlogsmisdaden

• Ernest Claassen

  redacteur Buitenland

Saudi-Arabië zet Nederland onder druk om een voorstel in de VN-Mensenrechtenraad in te trekken. Nederland wil een onafhankelijk onderzoek naar de schendingen van mensenrechten door de strijdende partijen in Jemen. Bij de oorlog zijn al meer dan 10.000 burgerdoden gevallen.

Saudi-Arabië leidt sinds 2015 een Arabische coalitie die aanvallen uitvoert op de Houthi-rebellen in Jemen. Uit een rapport van de VN blijkt dat de luchtaanvallen van de Saudische coalitie de "belangrijkste oorzaak" zijn van burgerdoden.

Negatieve gevolgen

Nederland diende deze week samen met Canada een resolutie in bij de mensenrechtenraad in Genève, gesteund door België, Ierland en Luxemburg. Daar wordt donderdagmiddag of vrijdagochtend over gestemd. Als dat doorgaat, want Saudi-Arabië wil dat dus niet.

"Als de resolutie wordt aangenomen kan dat negatieve gevolgen krijgen voor de onderlinge politieke en economische relaties met Saudi-Arabië", staat in een brief die in Genève is verspreid en die in bezit is van de NOS.

De Saudiërs vinden het voorstel van Nederland niet nodig. Zij vinden dat de regering van Jemen het onderzoek moet doen waar in de resolutie toe wordt opgeroepen.

Maar een woordvoerder van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten laat The New York Times weten dat de regering van Jemen niet in de gebieden kan komen die in handen van de Houthi's zijn. Bovendien zou het geen onafhankelijk onderzoek zijn omdat Jemen gesteund wordt door Saudi-Arabië.

Ziekenhuizen

Nederland wil dat een commissie van drie leden onderzoek doet in Jemen. Die zouden onder meer de verantwoordelijken van mensenrechtenschendingen moeten identificeren "om er zeker van te zijn dat plegers van misdrijven, waaronder oorlogsmisdaden, verantwoordelijk worden gehouden."

Ook de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten Zeid Ra'ad al-Hussein en mensenrechtenorganisaties pleiten voor zo'n onderzoek. "De Saudische coalitie heeft huizen, markten, scholen en ziekenhuizen gebombardeerd", zegt John Fisher van Human Rights Watch. "De Houthi's hebben steden beschoten en landmijnen geplaatst waar burgers het slachtoffer van worden. Beide kanten martelen en laten mensen verdwijnen."

Nederland heeft de afgelopen paar jaar al twee keer geprobeerd om er een onafhankelijk onderzoek door te krijgen. Maar dat ging steeds niet door. En nu probeert Nederland het opnieuw. Ook al is er zelfs druk van westerse bondgenoten als Frankrijk en Groot-Brittannië om in te binden.

Minister Koenders van Buitenlandse Zaken zei drie jaar geleden al dat mensenrechten in conflictgebieden belangrijk zijn voor Nederland. "We zullen ons er vol overtuiging voor inzetten dat daar meer aandacht voor komt", zei hij toen. Morgen of overmorgen moet duidelijk worden hóe belangrijk dat is voor Nederland.