Recordvangst aan erectiemiddelen, afslankpillen en slaaptabletten

• Ardi Vleugels en Joris van Poppel

Bij een jaarlijkse internationale actie tegen de handel in illegale medicijnen was de opbrengst dit keer groter dan ooit: ruim 25 miljoen stuks medicijnen zijn onderschept. In Nederland vond de douane 315 pakketjes, dat zijn er 61 meer dan het jaar ervoor.

De controle-operatie Pangea in 123 landen duurde vijf dagen en werd gecoördineerd door Interpol. De onderschepte pakketjes zaten met name vol erectiemiddelen, afslank- en slaapmiddelen. Ook vonden de rechercheurs voedingssupplementen en pijnstillers.

Interpol had dit keer extra aandacht voor de handel in pijnstillers. De afgelopen jaren zijn er al duizenden mensen wereldwijd overleden aan het gebruik van de pijnstiller Fentanyl.

De geschatte straatwaarde van alle onderschepte medicijnen is ruim 43 miljoen euro. De toename van het aantal in beslag genomen medicijnen is deels te verklaren door het recordaantal landen dat deelnam aan de internationale actie: 123. Ook neemt online shoppen toe, en daarmee de mogelijkheid illegale medicijnen online te bestellen.

Door de actie zijn duizenden illegale websites offline gehaald en honderden verdachten opgepakt. Meer dan duizend onderzoeken lopen nog. In Nederland onderzocht de Inspectie voor de Gezondheidszorg tien websites die illegaal reclame maken of illegale medicijnen verkopen. Drie zaken zijn overgedragen aan het Openbaar Ministerie (OM).

Via internet wordt het steeds makkelijker illegale medicijnen uit het buitenland te bestellen. En dat baart de inspectie- en veiligheidsdiensten zorgen, want het is onduidelijk welke grondstoffen en werkzame stoffen er in die medicijnen zitten.

Gevaarlijk

"Incidenteel zijn er berichten van mensen die overlijden door het gebruik ervan", zegt een woordvoerder van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. "Maar een goed beeld van slachtoffers hebben we niet. We weten niet wie wat bestelt in de huiskamer en wie als gevolg daarvan ziek wordt. Het betreft vaak producten waar mensen zich voor schamen, dus ze zijn mogelijk ook niet heel open over de consequenties."

Bij illegale medicijnen weet je niet wat je slikt, benadrukt de woordvoerder. "Je weet niet hoe het gemaakt is en onder welke omstandigheden, wat er allemaal in zit en wat dat met je lichaam doet. Nepmedicijnen kunnen gevaarlijke stoffen bevatten, die je gezondheid zelfs kunnen verslechteren."

Miljoenen pakketjes

Het controleren van de pakketstroom naar Nederland wordt steeds lastiger. Inmiddels worden er naar schatting 225 miljoen pakketten per jaar thuisbezorgd en dat aantal neemt al jaren toe. Miljoenen pakketjes hebben potentieel een illegale inhoud.

Is operatie Pangea dan geen druppel op de gloeiende plaat? Jon Brandjes, coördinator bij Douane Amsterdam en betrokken bij Pangea, denkt van niet. Volgens hem leren inspectie- en veiligheidsdiensten van grote acties en dat helpt ook bij reguliere controles.

"We worden steeds beter en steeds slimmer in hoe we moeten controleren. De meeste illegale medicijnen die we onderscheppen komen uit Azië. We zien nu al aan de verpakking welke pakketjes we eruit moeten halen."