'Trump zet altijd een stap vooruit en doet er dan weer twee terug'

• Jade van Doornik

  redacteur Online

President Trumps dreigement met "volledige vernietiging" van Noord-Korea wordt door velen veroordeeld. De Noord-Koreaanse delegatie stapte op toen Trump aan het woord kwam bij de Algemene Vergadering van de VN, en in de zaal was de onvrede regelmatig merkbaar.

"Dit is niet het staatsmanschap dat je nu nodig hebt", zegt minister Koenders van Buitenlandse Zaken, ook aanwezig in New York. "Ik vind dit geen verstandige taal. Je mag best fors zijn in je taalgebruik, ten opzichte van een land dat iedereen bedreigt", zegt de minister. "Maar je moet vooral eenheid smeden in de Veiligheidsraad."

'Raketmannetje'

Trump probeerde een bepaalde vorm van eenheid te creëren, door de wereldleiders op te roepen tot samenwerking tegen het regime van Noord-Korea. Maar de toon van dat verzoek werd niet met groot enthousiasme ontvangen.

"Er ging af en toe echt een zucht door de zaal", zegt correspondent Wouter Zwart. "Bijvoorbeeld toen Trump de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-Un schoffeerde, door hem een 'rocket man' te noemen: een raketmannetje dat op een zelfmoordmissie is."

De Verenigde Naties, opgericht om conflicten juist door gesprekken te voorkomen, houdt ieder jaar een Algemene Vergadering. Net als minister Koenders sprak de VN-secretaris-generaal Antonio Guterres er vandaag over de behoefte aan leiderschap in het conflict met Noord-Korea, niet confrontatie. "Het is tijd om te handelen als staatsmannen. We moeten niet richting een oorlog slaapwandelen."

Oorlogstaal is niet gebruikelijk tijdens de Algemene Vergadering. Toch is het niet de eerste keer dat het gebeurt. Zo zei Bush er in 2002 dat bij uitblijven van maatregelen, de VS actie zou ondernemen tegen Irak. Een jaar later viel hij het land binnen en begon de Irakoorlog.

Oud-minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot woonde als Nederlandse topambtenaar en minister van Buitenlandse Zaken tientallen Algemene Vergaderingen van de VN bij, ook die in 2002 toen Bush waarschuwde voor de Irakoorlog. Hij is niet onder de indruk van de uitspraken van Trump.

"Dit is niet te vergelijken met de uitspraak van Bush. Amerika was toen een jaar eerder aangevallen." Bot interpreteert het dreigement van Trump als een waarschuwing voor een tegenreactie. "Trump zegt: als jullie beginnen, doen wij dit terug."

"In al die jaren heb ik meerdere leiders donderpreken horen afsteken", zegt Bot. "Ik en anderen in de zaal keken dan enerzijds geamuseerd, anderzijds verwonderd toe. Hoe is het mogelijk dat verstandige leiders dit soort taal gebruiken, denk je dan."

Hoe groot dit laatste dreigement van "totale vernietiging" van een land ook is, Bot ziet het puur als spierballentaal. "Het is een vorm van even stevig toespreken. Even laten blijken: wij kunnen alles. Bovendien zijn we dit gewend van Trump. Hij zet altijd een stap vooruit en doet er dan weer twee terug."

Tot een nucleaire oorlog zal het volgens Bot waarschijnlijk niet komen. "Trump wordt omgeven door zeer invloedrijke oud-generaals die dit niet willen. Het hele diplomatieke circus zal worden opgetuigd en iedereen zal op hem inpraten dat dit niet militair opgelost moet worden. Kim Jong-Un zal waarschijnlijk in eerste instantie terugschelden, maar die weet ook dat een aanval het einde van hem en zijn regime zal betekenen."