Europese Commissie-voorzitter Jean-Claude Juncker heeft in zijn jaarlijkse State of the Union, de Europese troonrede, gezegd dat er een Europese minister van financiën moet komen. Een van de eurocommissarissen zal die nieuwe functie gaan bekleden.
Met zo'n minister, maar ook via regelgeving, zullen de EU-lidstaten nauwer met elkaar gaan samenwerken. Uiteindelijk wil Juncker dat alle lidstaten de euro invoeren.
Een uitbreiding van de eurozone houdt in dat ook kritische lidstaten zoals Polen en Hongarije de eenheidsmunt moeten invoeren, net als Bulgarije en Roemenië.
Ook wil Juncker de Schengen-zone, het gebied zonder grenscontroles, uitbreiden. De voorzitter wil dat Roemenië en Bulgarije toetreden tot de douane-unie. Hij streeft een Europese Unie na die in 2025 uit zo'n 30 landen bestaat. Albanië, Montenegro, Servië, Turkije, Macedonië zijn kandidaat-lidstaten.
Juncker wil dat in de toekomst één persoon zowel voorzitter van de Europese Commissie als van de Europese Raad van regeringsleiders is. Donald Tusk is momenteel voorzitter van dat tweede orgaan.
Wind in de zeilen
De Europese Commissie-voorzitter ziet het optimisme en het zelfvertrouwen in de Europese Unie terugkeren. Er komt weer wind in de Europese zeilen, zei hij. Hij spoort lidstaten aan om hun voordeel te doen met de brexit en de economische voorspoed om een hechtere unie te smeden.
Juncker stelde in zijn toespraak geen ingrijpende hervormingen van de Europese Unie voor, zoals de Franse president Macron wil. Hij zei wel dat naar de ideeën van Macron gekeken moet worden. De Franse president zelf kondigde vandaag aan dat hij op 26 september, twee dagen na de Duitse verkiezingen, een concrete uitwerking van zijn plannen zal presenteren.
Schandalig
De omstandigheden van vluchtelingen in Libië noemde Juncker 'schandalig', en zei op dit gebied samen te werken met de VN.
De voorzitter prees de volhardende en gulle houding van Italië in de vluchtelingencrisis. Daarmee redt Italië de Europese eer, zei Juncker. Hij vindt dat Europa door moet gaan met het opvangen van asielzoekers in gevaar, en dat Europa geen 'fort' moet worden.
Hij kondigde voor eind deze maand nieuw beleid aan voor het terugsturen van migranten.
Vrijheid
Over Turkije was hij fel. Hij zei tegen de regering: "Laat onze journalisten gaan, en niet alleen onze journalisten. Stop met onze regeringsleiders nazi's te noemen." Hij maakte duidelijk dat door de houding van de regering-Erdogan het Turkse lidmaatschap van de EU verder uit zicht raakt dan ooit.
"Ik ben nooit gestopt met van Europa houden", zei Juncker. Hij benadrukte dat de vrijheden niet vanzelf spreken. "We moeten voor vrijheid vechten, in Europa en in de wereld."
Sneer
Aan de Amerikaanse president Trump gaf Juncker een sneer. Nu Trump uit het klimaatakkoord van Parijs stapt, is Europa van plan "to make our planet great again", zei Juncker, verwijzend naar Trumps verkiezingsslogan.
Gedoe
Premier Rutte vindt een Europese minister van Financiën geen goed plan. "Het wordt zo'n gedoe onderling tussen al die luitjes, dat je er een minder effectieve Europese Unie door krijgt, vrees ik. Heel veel mensen zitten daar niet op te wachten."
De minister-president benadrukte dat hij de speech niet alleen wil bekritiseren, omdat Juncker ook met goede ideeën komt. "Maar veel voorstellen die hij presenteert zijn voor 2025 en dan zien we wel weer."
Ook minister Koenders is niet alleen maar enthousiast: "Ik ben minder gecharmeerd van een aantal vergezichten die Juncker vandaag presenteerde. Mensen zitten niet direct te wachten op discussies over Europese voorzitters en instituties. Wel op concrete samenwerking die Europa veiliger, eerlijker en welvarender maakt."
Wil je meer nieuws volgen over de Europese Unie? Schrijf je dan hier in voor de wekelijkse nieuwsbrief Brussel Inside, waarin de Europa-correspondenten van de NOS opinies, geruchten en reportages verzamelen.
