'Tip terreurdreiging Rotterdam lijkt direct lijntje te zijn met Spanje'

• Tomas Riemens

  redacteur Online

De tip over de terreurdreiging bij de Maassilo in Rotterdam kwam waarschijnlijk binnen via persoonlijke contacten tussen de Spaanse en Nederlandse politie. Terrorisme-expert Bibi van Ginkel van instituut Clingendael denkt dat het gaat om een direct lijntje tussen de Guardia Civil en het korps in Rotterdam. "Wat opviel is dat meteen actie werd ondernomen."

Gistermiddag kreeg de politie in Rotterdam een tip binnen van collega's uit Spanje. Zij waarschuwden voor een mogelijke "aanslag met geweld" op een concert van de band Allah-Las in de Maassilo, diezelfde avond.

De dreiging was zo serieus, dat het concert werd afgelast. De omgeving rond de Maassilo werd afgezet door politie. Het ging om concrete informatie over een aanslag, zegt politiechef Paauw van Rotterdam. "In deze onrustige tijd schalen we dan op." Op basis van de informatie uit Spanje werd ook een man van 22 opgepakt in Noord-Brabant.

Mobiel nummer

Persbureau Reuters meldt dat de informatie naar boven kwam in een langlopend onderzoek van de Guardia Civil, een van de politiediensten in Spanje. De Spaanse politie heeft eerder samengewerkt met Nederlandse collega's, ook op het gebied van jihadisme.

Van Ginkel: "Mogelijk hadden politiemensen uit de twee landen nog een mobiel nummer van elkaar. Dat speelt vaak een belangrijke rol bij dit soort zaken. Belangrijker dan je soms zou denken." Naast het contact tussen onderlinge collega's, delen diensten ook veel informatie via internationale systemen.

België waarschuwde voor imam

De tip die gisteren binnenkwam, had volgens Spaanse media niets te maken met het onderzoek naar de aanslagen in Catalonië. Maar ook in die zaak speelde Europese samenwerking een rol.

Onlangs kwam naar buiten dat de Belgische autoriteiten contact hadden met hun Spaanse collega's over de imam die wordt gezien als het brein achter de aanslagen. De man, Abdelbaki Es Satty, woonde vorig jaar enkele maanden in Vilvoorde, een voorstad van Brussel die bekendstaat als broedplaats van jihadisme.

Na een signaal van het bestuur van een Belgische moskee, waarschuwden de Belgische veiligheidsdiensten hun Spaanse collega's. Uit een kort onderzoek naar de man kwam niets naar boven over banden met terroristen. De imam verdween weer onder de radar, en dook later op bij de moskee in het Catalaanse plaatsje Ripoll. Daar zou hij de terreurcel oprichten die achter de aanslagen in Barcelona en Cambrils zat.

Andere leden van de terreurcel zouden vlak voor de aanslagen naar Frankrijk zijn gereisd, waar ze een fotocamera kochten in Parijs. Volgens de Franse aanklager Francois Molins was dat waarschijnlijk niet het enige wat ze daar deden. "Niemand gelooft dat ze hier alleen een camera kochten", zei hij tegen Franse media.

Dat tips over verdachte personen niet altijd worden opgevolgd, kan ook te maken hebben met een gebrek aan mankracht, tijd en middelen. Net als andere veiligheids- en inlichtingendiensten in Europa hebben ook de Spaanse autoriteiten te maken met een overweldigend aantal van dit soort zaken, zegt een terrorisme-deskundige in The New York Times.

Omdat gisteren in Rotterdam wel veel agenten werden ingezet, is het aannemelijk dat een Spaanse collega persoonlijk contact heeft opgenomen en heeft aangegeven hoe urgent zijn tip was. Van Ginkel: "Dan belandt belangrijke informatie niet zo snel in de mailbox, zoals bijvoorbeeld wel gebeurde voor de aanslagen in Brussel." Toen bleef een waarschuwing van Turkije over de reis van een de latere daders naar Nederland onopgemerkt.

De afgelopen jaren is de samenwerking tussen diensten in Europa belangrijker geworden, zegt Van Ginkel. "Terrorisme laat zich niet vangen door grenzen. Nationale diensten hebben altijd maar een beperkt beeld. Daarom is het noodzakelijk dat ze informatie krijgen uit andere landen, ook al lijkt het op eerste gezicht niet altijd even belangrijk."