Eindelijk weer de hand van de knip
Het gaat lekker met de Nederlandse economie. Het regent positieve cijfers over export, werkloosheid en investeringen: het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) rapporteerde een economische groei van 3,3 procent en het Centraal Planbureau (CPB) voorspelt voor volgend jaar een groei van 2,5 procent.
En hoewel de lonen nog niet echt stijgen, geven consumenten wel weer meer uit. Waar komt dit door?
De afnemende werkloosheid speelt hierbij een grote rol. "Stel je voor dat de lonen gelijk blijven, maar er wel meer mensen gaan werken. Dan stijgen de uitgaven", zegt hoogleraar consumentengedrag Steven Sweldens van de Rotterdam School of Management.
Emotie
Maar meerdere factoren hebben invloed op het gedrag van consumenten. "Geld uitgeven gebeurt niet persé rationeel, maar wordt vooral gedreven door emotie", zegt hoogleraar consumentengedrag Fred van Raaij van Tilburg University. Zo zet alleen al het vooruitzicht dat de lonen in de toekomst gaan groeien mensen aan om meer te kopen.
En ook de herhaaldelijk positieve berichten uit de media, politiek en eigen omgeving werken als stimulans om het geld te laten rollen. "Natuurlijk geeft je inkomen aan hoeveel je te besteden hebt, maar het optimisme en vertrouwen bepalen uiteindelijk hoeveel een consument daarvan uitgeeft", zegt Van Raaij.
Sweldens beaamt dat. "De consument gaat heel erg uit van zijn eigen gevoel." Daarbij wil de consument nu eindelijk weer eens genieten, zegt hij: "Bijna tien jaar geleden ging de hand op de knip. Nu alle indicatoren op groen staan, creëert dat een soort bevrijding."
Inhaalslag
Consumenten gebruiken de economische voorspoed ook voor een inhaalslag. Tijdens de crisisjaren hebben Nederlanders hun uitgaven vaker tot het noodzakelijke beperkt en - ondanks de lage rente - veel gespaard. "Maar nu kan het nieuwe bankstel of winterjas weer gekocht worden", zegt Van Raaij.
En dat is te zien in de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Uit de meest recente cijfers blijkt dat consumenten in mei 6 procent meer hebben uitgegeven aan duurzame goederen als kleding en spullen voor in huis ten opzichte van vorig jaar. Dat het goed gaat op de huizenmarkt in grote delen van het land draagt daar ook aan bij.
Selffulfilling prophecy
Peter Hein van Mulligen van het CBS onderstreept het belang van vertrouwen. "Er is een sterke samenhang tussen consumentenvertrouwen en economische groei en het bruto binnenlands product." Hij verwacht dat het vertrouwen van de consument voorlopig blijft groeien.
Dat is volgens Sweldens erg goed voor de economie. "Het effect van verwachtingen is heel sterk. Als mensen positieve verwachtingen hebben, gaan ze meer kopen, waardoor het nog weer beter gaat met de economie. Een soort selffulfilling prophecy."
