Jorge Zorreguieta bleef controversieel in Nederland

De vader van koningin Máxima, Jorge Zorreguieta, is in zijn woonplaats Buenos Aires overleden. Zorreguieta, die 89 jaar werd, was al langer ernstig ziek.

De RVD meldt dat de begrafenis in besloten kring zal plaatsvinden. Máxima, koning Willem-Alexander, en hun dochters, de prinsesjes Amalia, Alexia en Ariane zullen daarbij zijn.

Zorreguieta stamde uit een invloedrijke Spaans-Baskische familie en was actief in de Argentijnse politiek. Toen in 2000 bekend werd dat prins Willem-Alexander een relatie had met de dochter van een Argentijnse oud-staatssecretaris ontstond er in Nederland veel commotie.

Zorreguieta was staatssecretaris van Landbouw geweest onder dictator Videla, wiens wrede bewind duurde van 1976 tot 1983. Onmiddellijk werd de vraag gesteld wat Zorreguieta had geweten van mensenrechtenschendingen en de tienduizenden verdwijningen onder dat regime.

Over zijn rol tijdens de dictatuur werd, in opdracht van de Nederlandse regering, een onderzoek ingesteld door Zuid-Amerikakenner Michiel Baud. Die concludeerde dat het "praktisch is uit te sluiten" dat Zorreguieta persoonlijk betrokken was geweest, maar "anderzijds is het ondenkbaar dat hij er niets van wist".

Zorreguieta sprak de conclusie tegen. "Ik vind elk geval van ontvoering, moord of marteling onaanvaardbaar", zei hij in reactie op het rapport. "Tot op de dag van vandaag doet het mij intens pijn dat tijdens de ambtstermijn van de regering waarvan ik deel heb uitgemaakt dergelijke mensenrechtenschendingen hebben plaatsgevonden."

Ook Willem-Alexander bleef strijdbaar over zijn aanstaande schoonvader. Hij wees de Nederlandse pers geïrriteerd op een ingezonden brief in een Argentijnse krant, "waarin wordt tegengesproken waar nu commotie over is". Dat korte tijd daarna bleek dat de brief afkomstig was van Videla zelf, deed zijn zaak geen goed.

Premier Kok, die juist met stille diplomatie een oplossing probeerde te vinden, was woest over de opmerking. Hij belde de kroonprins uit bed om hem een standje te geven. "Dat is niet al te gepolijst gegaan. Ik was wel heel erg boos", zei Kok later. Bij de bekendmaking van de verloving in maart 2001 zou Máxima de actie "een beetje dom" noemen.

Zelf nam Máxima bij die gelegenheid ook afstand van de rol die haar vader had gespeeld in de dictatuur. Ze had "spijt dat mijn vader zijn best heeft gedaan in het verkeerde regime". Er wordt meteen ook gezegd dat vader Zorreguieta niet bij het huwelijk zal zijn. "Het is zijn zelfstandige beslissing geweest", benadrukt Willem-Alexander. Hij geeft wel toe dat ze "het er vaak over gehad hebben".

Ook bij de troonswisseling in 2013 was Zorreguieta niet welkom. Toen koningin Beatrix haar aftreden aankondigde op 28 januari, toevallig de verjaardag van Zorreguieta, werd onmiddellijk bekendgemaakt dat de vader van Máxima eveneens niet bij de beëdiging van Willem-Alexander als nieuwe koning zou zijn.

Wel dook Zorreguieta regelmatig op bij privéaangelegenheden van de Oranjes. Zo werd hij na de geboorte van Alexia gefotografeerd als oppasopa voor haar zus Amalia. Ook bij doopdiensten en verjaardagsfeesten van het Koninklijk Huis was Zorreguieta aanwezig. Hij hield zich dan op de achtergrond en sprak bijvoorbeeld niet met de media.

Voor veel nabestaanden van slachtoffers van het Videla-regime zijn Zorreguieta´s bezoekjes aan ons land niet te verkroppen. "Als ik naar koningin Beatrix zwaai, zwaait ook hij terug", zegt de dochter van een verdwenen arts. "Er zijn heel veel dochters zoals ik, die hun vader moeten missen. Het is onacceptabel dat deze man vrij rondloopt. Zorreguieta moet ter verantwoording worden geroepen."

Verschillende keren deden nabestaanden in Nederland aangifte tegen Zorreguieta vanwege zijn rol tijdens het Videla-regime. Bij gebrek aan rechtstreekse aanwijzingen van betrokkenheid bij verdwijningen leidde dat nooit tot een onderzoek of vervolging.

Lymfeklierkanker

In november 2014 werd bekend dat Zorreguieta ernstig ziek was. Hij leed aan lymfeklierkanker en werd in een ziekenhuis in Buenos Aires behandeld. Koningin Máxima vloog met spoed naar Argentinië om haar vader te bezoeken, maar na een behandeling verscheen Zorreguieta toch weer in de openbaarheid.

Afgelopen weekeinde kwam koningin Máxima naar Argentinië om haar vader te bezoeken. Jorge Zorreguieta overleed gisteren op 89-jarige leeftijd.