Zuma wankelt; Zuid-Afrikaanse parlement gaat anoniem over hem stemmen
Het wordt een belangrijke dag voor president Jacob Zuma van Zuid-Afrika. Er wordt vandaag gestemd over een motie van wantrouwen tegen hem en oppositiepartijen zijn er zeker van dat ze hem ten val kunnen brengen. Maar dat kan alleen als ze voldoende steun krijgen uit Zuma's eigen partij, het ANC.
Eerdere moties tegen de president strandden op de overmacht van het ANC, dat liefst 249 van de parlementszetels in handen heeft. Alle oppositiepartijen samen hebben 151 zetels. Hun motie van wantrouwen kan alleen slagen als meer dan 50 ANC-leden bereid zijn hun president te laten vallen.
De kans daarop is aanzienlijk toegenomen. Parlementsvoorzitter Baleka Mbete heeft namelijk toestemming gegeven voor een anonieme stemming, waardoor niet te achterhalen is welke ANC'ers hun president ontrouw zijn.
Er is de afgelopen maanden veel kritiek op de president vanuit de eigen gelederen. De rebellie vlamde op nadat Zuma zijn minister en staatssecretaris van Financiën en andere kabinetsleden had ontslagen omdat ze weigerden opdrachten van de president uit te voeren.
De ministers verzetten zich tegen Zuma omdat hij zijn beleid lijkt af te stemmen op de wensen van drie invloedrijke Indiase zakenmensen, de gebroeders Gupta. Volgens tal van getuigenissen gaat hun invloed zo ver dat ze zelfs bepalen wie minister wordt in het kabinet van Zuma en wie moet worden ontslagen.
Verraad
Ook al is daarover veel onvrede binnen het ANC, het verraden van president Zuma kan zijn partijleden duur komen te staan. In december komt de voltallige partij bijeen en besluiten honderden gedelegeerden wie Zuma mag opvolgen als partijvoorzitter, en wie de ANC-kandidaat wordt bij de verkiezingen in 2019.
Meerdere kandidaten hebben zich gemeld voor die strijd, maar de race gaat nu tussen Nokosaza Dlamini-Zuma, de ex-vrouw van Jacob Zuma die hem volmondig steunt, en vice-president Cyril Ramaphosa. Ramaphosa heeft zich in de afgelopen maanden kritisch uitgelaten over Zuma's banden met de Gupta's.
Maar door onderdeel te worden van het plan om president Zuma vroegtijdig ten val te brengen, dreigt Ramapahosa de held van de oppositie te worden, en de vijand van zijn eigen partij. Zijn isolatie, schrijft de Mail and Guardian, "zal de kansen van Noksazana Dlamini-Zuma vergroten president te worden".
Met andere woorden: het is een catch 22 de komende 24 uur. Jacob Zuma heeft al eerder laten zien dat hij het machtsspelletje binnen zijn partij beheerst. Zijn mogelijke val is opnieuw het gesprek van de dag. Maar zolang niet duidelijk is wie zijn rol als patriarch in het patronagesysteem van het ANC overneemt, is het te vroeg voor zijn partijleden om het zinkende schip Zuma te verlaten.
