Hogere eigen bijdrage ggz leidde tot meer gedwongen opnames

Het invoeren van een eigen bijdrage voor geestelijke gezondheidszorg (ggz) heeft in 2012 het beoogde effect gehad: er werd 70 miljoen euro bespaard op de zorgkosten. Maar dat werd grotendeels tenietgedaan doordat het aantal gedwongen opnames van mensen met een zware stoornis verdubbelde.

Die acute zorg kostte 57 miljoen euro extra, zeggen onderzoekers van het VUmc en GGZ inGeest, in samenwerking met de universiteiten van Tilburg, Rotterdam en Nijmegen. Ze bekeken de gevolgen de invoering van de eigen bijdrage in 2012, die overigens na flinke kritiek in 2013 alweer werd geschrapt.

Volwassenen die een ambulante behandeling volgden, moesten 100 euro zelf bijleggen en nog eens 100 euro als de behandeling meer dan 100 minuten duurde. Voor behandeling in een instelling werd maandelijks 145 euro in rekening gebracht.

Schizofrenie

Het aantal mensen dat zich vrijwillig liet behandelen voor een psychische aandoening, daalde met 13 procent.

"Maar het mijden van zorg had meer gedwongen opnamen en crisiscontacten van mensen met een zware stoornis tot gevolg", zegt VUmc-hoogleraar Aartjan Beekman. Het ging daarbij vooral om patiënten met schizofrenie of een bipolaire stoornis.

Zo'n gedwongen opname of acute behandeling is duurder voor de samenleving en onprettiger voor de patiënt, zei gezondheidseconoom Bastian Ravesteijn, een van de onderzoekers, tegen het vakblad Medisch Contact. Hij pleit voor verder onderzoek naar de oorzaken. "Mijden mensen zorg en gaat het later zo slecht dat ze in een moeilijke situatie terechtkomen? Is er leed door 'onderbehandeling', of proberen mensen bewust kosten te omzeilen?"

Besparingsdoel

De uitkomst van het onderzoek tot nu toe is volgens Ravesteijn voer voor discussies over een slimmer eigen risico dat niet geldt voor zorg met hoge waarde. "Je moet in elk geval geen eigen betalingen verlangen van echt ernstig psychisch zieken. Want zelfs als je alleen op de kosten let, haal je bij die groep je besparingsdoel niet."