May regeert na zetelverlies door met Noord-Ierse unionisten, belangrijke ministers blijven
De Conservatieve Partij van premier May is haar meerderheid in het Britse Lagerhuis kwijt, maar ze regeert door met de Noord-Ierse unionisten. Ze is op Buckingham Palace geweest om de koningin om toestemming te vragen voor de vorming van een kabinet.
In een korte verklaring voor 10 Downing Street, de ambtswoning van de premier, zei ze dat ze Groot-Brittannië zoals beloofd uit de Europese Unie zal leiden. De onderhandelingen daarover zullen zoals gepland over tien dagen beginnen. Verder zei ze dat ze de natie veilig wil houden en het islamitisch terrorisme zal bestrijden. Ze wil in vijf jaar een land opbouwen waarin niemand achterblijft, en er gelijke kansen en welvaart voor iedereen zijn.
Later op de dag kondigde de premier aan dat ze haar kabinet grotendeels ongewijzigd laat. Zo blijft David Davis als brexit-minister verantwoordelijk voor de gesprekken met Brussel en blijft Boris Johnson minister van Buitenlandse Zaken. Amber Rudd blijft minister van Binnenlandse Zaken en ook op Defensie en Financiën blijven ministers Michael Fallon en Philip Hammond aan. Over die laatste ging het gerucht dat hij vervangen zou worden.
Volgens May zijn de Conservatieve en Democratische Unionistische Partij (DUP) de enigen die de meerderheid hebben om het land te kunnen regeren. Ze benadrukte dat de twee partijen een goede relatie hebben opgebouwd. May zei niet hoe de meerderheid met de DUP georganiseerd wordt. Mogelijk zal de DUP alleen informele steun geven, en geen ministers leveren.
De leider van de Noord-Ierse unionisten, Arlene Foster, zei op een persconferentie alleen dat haar partij in gesprek gaat met May en de Conservatieven. "We zullen samen bekijken hoe we stabiliteit brengen in deze uitdagende tijden." Foster zei dat de DUP het beste wil voor heel Groot-Brittannië.
Afkeer
Nu de telling in op één na alle kiesdistricten klaar is, staan de Conservatieven op 318 van de 650 zetels. Labour heeft er 261. Bij de vorige verkiezingen in 2015 haalden de Conservatieven 330 zetels, tegen 232 voor Labour. Samen met de DUP, die 10 zetels haalt, hebben de Conservatieven een kleine meerderheid.
De DUP werd in 1971 opgericht door de radicale dominee Ian Paisley, die zich tegen elk compromis met de katholieken in Noord-Ierland verzette. Later werden Paisley en zijn partij gematigder en in 2006 besloten ze zelfs samen met aartsvijand Sinn Féin een regering in Noord-Ierland te vormen.
Foster was tot begin dit jaar premier van Noord-Ierland. Ze sloot eind vorig jaar al een informele coalitie met de Conservatieve Partij, om de krappe meerderheid van de conservatieven in het Lagerhuis te versterken. Bij de voorkeur van de DUP voor de Conservatieven speelt ook een afkeer van Labour onder Jeremy Corbyn een rol.
Labour liet vanochtend weten een linkse minderheidsregering te willen vormen. Partijleider Jeremy Corbyn zei dat Labour klaarstond om het land te dienen en niet op zoek was naar coalitiepartners. Hij vindt dat May het vertrouwen heeft verloren en moet opstappen.
Hoewel Labour er voor de derde achtereenvolgende keer niet in is geslaagd de meerderheid te halen, ziet Corbyn zijn partij als de grote winnaar. "We hebben in het hele land flink gewonnen. De politiek is veranderd. En de geest gaat niet terug in de fles."
Maar die Labourregering gaat er dus niet komen. Hoe zo'n regering zich in het Lagerhuis zou moeten handhaven, is ook onduidelijk. Een minderheidskabinet van Labour zou mogelijk steun kunnen krijgen van de SNP (Schotse nationalisten), de Liberaal-Democraten, de Groene Partij en Plaid Cymru, de partij die streeft naar een onafhankelijk Wales. Alles bij elkaar zou dat echter niet meer dan 313 zetels opleveren - 13 zetels te weinig voor een meerderheid.
Schotse onafhankelijkheid
De Schotse nationalisten halen 35 zetels, waarmee ze flink verliezen, want in 2015 haalden ze er 56. Die enorme tegenvaller is deels te wijten aan de plannen van de SNP voor een onafhankelijkheidsreferendum, erkende de Schotse premier en partijleider Nicola Sturgeon.
In eerste instantie wilde Sturgeon dat de Schotten in de lente van 2019 zouden stemmen over de afscheiding van Groot-Brittannië. Die plannen waren inmiddels al uitgesteld naar 2020 of 2021. Mogelijk komt er nu helemaal geen referendum meer, liet de premier doorschemeren na de verkiezingsuitslag. Ze wil de gevolgen van de uitslag overdenken voordat ze een definitief besluit neemt over de kwestie.
Hoge opkomst
De Liberaal-Democraten, die twee jaar geleden werden afgestraft voor hun regeringsdeelname, wonnen juist 4 zetels. De partij komt daarmee 12.
De Groenen houden hun ene zetel, terwijl UKIP zijn enige zetel verliest. In stemmen is het verlies van UKIP helemaal dramatisch: in 2015 haalde de partij nog bijna 13 procent, nu niet eens 2 procent. Partijleider Paul Nuttall, die vorig jaar Neil Farage opvolgde, maakte vanochtend bekend dat hij opstapt.
Verder krijgt Plaid Cyrmu 4 zetels (+1) en het Iers-republikeinse Sinn Féin 7 zetels (+3). Sinn Féin laat die zetels echter onbezet.
De opkomst is met 68,7 procent de hoogste in twintig jaar, wat erop wijst dat Corbyn erin is geslaagd veel jongeren naar de stembus te krijgen. Bij de vorige verkiezingen was de opkomst 66,1 procent.
Premier May schreef de verkiezingen zeven weken geleden uit om een sterker mandaat te krijgen voor de brexit-onderhandelingen. Op dat moment leek het ook waarschijnlijk dat ze de kleine meerderheid die haar voorganger Cameron had veroverd zou vergroten. Maar in plaats daarvan is door deze verkiezingen de greep van haar partij op de macht verzwakt.
De Conservatieve gelederen bleven vanochtend niet helemaal gesloten. Het Conservatieve parlementslid Anna Soubry riep May op haar positie te overwegen.
