'Extra vaderschapsverlof is goed voor een gezin'

Extra vrije dagen voor een vader nadat een kind is geboren. Dat is voor een man in Nederland niet vanzelfsprekend. Twee dagen krijgt hij, daarna moet hij officieel alweer aan het werk, tenzij er iets geregeld is met de werkgever.

In Europa zijn de verschillen groot: in Zweden kan het vaderschapsverlof oplopen tot negentig dagen. De Europese Commissie heeft daarom nu voorgesteld om voor de hele Europese Unie een minimum vaderschapsverlof van tien dagen in te stellen.

"Een goed voorstel", reageert David Borman, opleider verloskundige aan het Utrecht Medisch Centrum. "Het is voor gezinnen beter als de vader na de geboorte van een kind er net iets meer bij kan zijn en de gelegenheid heeft om zich betrokken op te stellen bij het kersverse gezin."

Borman schreef een boek over vaderschap, Aanpakken voor aanstaande vaders, en geeft vaderschapscursussen. Op die cursussen komt het verlof vaak ter sprake, vertelt Borman. "Het gaat dan om vragen als: wanneer neem ik extra vrij, wat is normaal en wat is verstandig? Het is ook een worsteling tussen wat mannen willen en wat ze voor elkaar kunnen krijgen op het werk. Goed overleg tussen werkgever en werknemer komt voor, maar is er niet altijd."

En hier zit 'm de crux met dat vaderschapsverlof. Wettelijk is het betaald verlof. Het kost de werkgevers dus geld. In Nederland krijgen vaders nu twee dagen verlof. Als de voorstellen van de Europese Commissie werkelijkheid worden en het verlof naar tien dagen gaat, kost het de werkgevers in theorie dus vijf keer zo veel.

In reactie op het voorstel van de Europese Commissie zeggen Nederlandse werkgeversorganisaties dat het vaderschapsverlof een nationale kwestie is. Ze willen niet dat de Europese Commissie het vaderschapsverlof gaat regelen en zeggen dat vaderschapsverlof in goed overleg op de werkvloer kan worden geregeld.

Het is een gevoelig onderwerp. Minister Asscher van Sociale Zaken kwam vijf maanden geleden nog met een voorstel om het betaald vaderschapsverlof uit te breiden van twee naar vijf dagen. Maar de VVD zag daar weinig in. De Tweede Kamer verklaarde het onderwerp twee weken geleden controversieel. Dat betekent dat het onderwerp niet meer wordt behandeld onder dit kabinet. Dat betekent weer dat het onderwerp nu op de tafel ligt bij de formatie-onderhandelaars.

Volgens Mirjam Bink van ondernemersorganisatie ONL zou het voorstel van Asscher de werkgevers 57 miljoen euro kosten. Die krijgen dat bedrag terug van het ministerie, maar toch is Bink niet tevreden.

"De meeste ondernemers begrijpen heel goed dat een vader langere tijd bij zijn kind wil zijn. De meeste kleine bedrijven weten dat goed op te lossen door te zorgen voor vrije dagen. De kosten komen dan wel bij de werknemer terecht en niet bij de werkgever. Het kan niet waar zijn dat die kosten alleen bij de ondernemer terechtkomen."

Verloskundige Borman snapt de angst van de werkgevers wel dat extra vaderschapsverlof meer geld kost, maar plaatst er kanttekeningen bij. "Het is eenzijdig, om niet te zeggen kortzichtig. Mijn ervaring is dat mannen die zojuist vader zijn geworden, ook niet de meest productieve werknemers zijn."

"We weten dat de eerste periode na het krijgen van een kind een heel grote omslag is. Daarbij lopen mannen toch ook op zijn minst vermoeidheidsklachten op. Ik kan me zo voorstellen dat dat voor de werkgever ook niet altijd gunstig uitpakt."

Mirjam Bink van ONL zegt dat werknemers en werkgevers op de werkvloer bij kleine bedrijven er meestal wel uitkomen. "Maar je moet wel uitkijken dat je niet met een richtlijn komt waarbij de kosten in een keer allemaal bij de ondernemer terechtkomen."

Het betekent dus regelmatig het nodige touwtrekken tussen de aanstaande vader en zijn werkgever. Borman adviseert mannen om in elk geval te proberen om meer vrije dagen te krijgen na de geboorte van een kind, dan de maximale twee waar ze nu recht op hebben. "Als je het voor elkaar kan krijgen, zorg er dan voor dat je de eerste week aanwezig bent. Dan is de verandering het grootst. Elke dag leer je nieuwe dingen bij en ben je echt tot steun in het nieuwe gezin."

Zelf kon Borman drie weken vrij nemen toen hij vader werd. "Ik snap dat dat voor mannen best lang is. Ik vond het ook wel weer fijn om te gaan werken na die drie weken. Maar de eerste week tot tien dagen zou ik zeker aanraden om erbij te zijn en je deel bij te dragen."