De panda redden is oké, maar vergeet de pangolin niet

• Ivo Landman

  redacteur NOS Online

Niet iedereen is vandaag in de ban van de reuzenpanda. Het iconische dier staat met zijn grote herkenbaarheid en vertederende aanblik symbool voor alle bedreigde diersoorten - maar het redden van de panda kost miljoenen per jaar. Vergeleken daarbij komen veel andere er - vooral qua aandacht- bekaaid vanaf. Terwijl het met sommige diersoorten veel slechter gaat.

Neem de pangolin. Van het Afrikaanse schubdier lopen wel veel meer exemplaren rond dan van de reuzenpanda, maar ze worden met tienduizenden per jaar gedood. In China en Vietnam is het vlees een delicatesse en de schubben worden in sieraden verwerkt, weet Rikkert Reijnen, directeur Wildlife Crime van dierenbeschermingsorganisatie IFAW. "Dat dier staat onder gigantische druk. Het aantal gestroopte pangolins ligt ver boven wat het dier zelf kan goedmaken door reproductie."

Hetzelfde geldt voor de Afrikaanse olifant. China neemt steeds meer maatregelen om de illegale import van ivoor tegen te gaan. "Er worden stappen gezet, maar er zou nog wel een tandje bij kunnen", zegt Reijnen. "Wat de wenkbrauwen doet fronsen is dat China uit alle macht de panda wil redden terwijl ze het met andere dieren buiten China minder nauw nemen. Het is mooi om symbolen als de reuzenpanda te hebben als dat de liefde voor dieren en biodiversiteit ten goede komt, maar je moet niet op alle mogelijke manieren de panda redden en bij andere dieren de touwtjes laten vieren."

Reijnen wijst erop dat er "gigantisch veel dieren" ernstig bedreigd worden die niet allemaal zo fotogeniek zijn als de panda. De grootste groep bestaat uit amfibieën: zeldzame kikkers, padden en salamanders. "Sommige verzamelaars willen alles hebben. Zo gauw er een nieuwe soort wordt ontdekt, pakken ze hun koffers om er een te vinden."

Ook met veel dieren die wel kunnen rekenen op brede publieke belangstelling gaat het slecht. Gorilla's hebben het moeilijk door stroperij en de bevolkingsdruk in hun leefgebieden in Afrika, vertelt voorzitter Diederik Visser van de Gorilla Stichting Nederland. "Het aantal berggorilla's neemt weer wat toe, maar van de Cross River gorilla zijn er nog maar zo'n 250."

Om de gorilla's te beschermen is veel geld nodig, voor reservaten en projecten waarbij de lokale bevolking meehelpt. "Gorilla's zijn ook iconische dieren, net als de reuzenpanda. Natuurorganisaties steken er veel geld in. Er is nu wat meer aandacht voor de panda, maar als dat voorbij is komt de gorilla weer aan de beurt."

De reuzenpanda siert sinds 1961 het logo van het Wereld Natuur Fonds. Maar ook bij die organisatie zijn ze kritisch. Er moet in China nog veel gebeuren op het gebied van bewustwording, zegt Dylan de Gruijl van het WNF. "Als het gaat over stroperij speelt China een belangrijke rol. Dat heeft te maken met de economische groei. De middenklasse heeft veel meer geld om uit te geven aan statussymbolen zoals ivoor. Er is wel een omslag te zien bij de overheid, maar gedragsverandering is een van de moeilijkste dingen."

Dat geldt ook voor mensen die geloven in de medicinale eigenschappen van neushoornhoorns en er, vooral in Vietnam, enorme bedragen voor neertellen. 

Het WNF voert daarom fel campagne voor de bescherming van de neushoorn, maar ook van haaien - haaienvinnensoep staat hoog op het menu in China. Tegelijkertijd werkt de organisatie samen met de Chinese overheid aan het voortbestaan van de reuzenpanda, en met succes. De populatie neemt toe, van zo'n 1000 in 1970 tot ruim 1800 nu. De Gruijl: "Het is een enorm succes, het resultaat van jarenlange natuurbescherming. Voor ons is het juist een voorbeeld waar je lessen uit kunt trekken voor andere diersoorten."