Apothekers verontwaardigd over 'gekaapte' medicijnen
Apothekers maken zich druk om wat zij 'gekaapte' medicijnen noemen. Dat zijn bestaande medicijnen die door een nieuwe farmaceut op de markt worden gebracht, maar tegen een veel hogere prijs. Het is de patiënt die vervolgens via de bijbetalingen opdraait voor de hogere kosten.
"Het zijn oude, bekende middelen waarvan de omzet niet groot meer is, maar waarvoor wel altijd een basis aan gebruikers blijft bestaan", zegt apotheker Jaap Uithof. "Van deze middelen wordt de registratie overgedaan door de oorspronkelijke fabrikant aan een nicheleverancier. Deze meldt het middel opnieuw aan, tegen een veel hogere prijs. Maar je maakt mij niet wijs dat aan deze middelen zulke hoge productiekosten verbonden zijn."
"We zagen dit eigenlijk nooit", vervolgt hij. "Het begint met één middel waarvan je opeens een prijsstijging ziet, maar de laatste maanden duiken er steeds meer varianten op". Dat leidt tot onrust aan de toonbank. "Ik moet patiënten uitleggen waar die prijsstijging door komt. Patiënten zijn daar boos over, en terecht."
Flinke verhoging
Ook de koepel van apothekers KNMP volgt de trend met argusogen. "Ik zou mij kunnen voorstellen dat je dat doet bij één middel, maar dat doe je niet vier keer in korte tijd. Dan heb ik toch het idee dat we met een businessmodel te maken hebben", zegt directeur Léon Tinke.
De organisatie waarschuwt dat sinds deze maand een forse bijbetaling geldt voor gebruikers van het middel Slow K. Het bedrijf Essential Pharmaceuticals heeft de registratie van dat middel overgenomen van fabrikant Novartis en heeft de prijs ervan begin deze maand, net als die van drie andere middelen, flink verhoogd.
De inkoopprijs van Slow K bij Novartis was 2,84 euro per 100 tabletten. Essential Pharmaceuticals hanteerde eerst nog dezelfde inkoopprijs, maar heeft die per 1 maart verhoogd naar 19,70 euro. Slow K wordt door artsen voorgeschreven aan patiënten die een tekort aan kalium hebben, veroorzaakt door bijvoorbeeld ziekte of het gebruik van andere medicatie.
Patiënt draait voor kosten op
Maar Essential Pharmaceuticals doet niets dat verboden is, zegt Ronald van der Vaart van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK). En dus ook niet iets waar de overheid makkelijk bij kan ingrijpen. "Als de overheid dat al zou willen, want sec bekeken gaat het hier gewoon om marktwerking", zegt Uithof.
"Het huidige kabinet heeft dit niet hoog op het lijstje, want het gaat om een relatief kleine post, en de zorgverzekeraar ook niet, want die wordt er niet direct door getroffen. De verzekeraar blijft gewoon vergoeden wat hij altijd vergoed heeft en krijgt er alleen last van als de arts vervolgens besluit een duurder alternatief voor te schrijven. Het is dus de patiënt die ervoor opdraait."
De praktijken doen Uithof denken aan de gang van zaken rondom de registratie van het adhd-middel dexamfetamine vorig jaar. "Dit is eigenlijk een variatie daarop. Het vervelende is dat ik zo nog wel wat andere opties kan bedenken, en dit soort bedrijven ongetwijfeld ook."
Registratie gewenst
Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) schrijft in een reactie te begrijpen dat grote prijsverhogingen op de geneesmiddelenmarkt onrust veroorzaken. "Of een geneesmiddel hoog of laag geprijsd is, is niet aan het CBG. Het is een vrije markt, het farmaceutisch bedrijf bepaalt de prijs zolang deze binnen de bandbreedte van de Prijzenwet valt."
Registratie van een medicijn is noodzakelijk voor toelating op de markt. Het CBG noemt het van belang dat geneesmiddelen waar geen of weinig alternatieven voor zijn op de markt blijven als er een groep gebruikers voor bestaat. Als het ene bedrijf een registratie wil afstoten, ziet het CBG dus graag dat een andere farmaceut de registratie overneemt.
Vaker prijsstijgingen
"Moreel totaal verwerpelijk", noemt Huub Schellekens de werkwijze van Essential Pharmaceuticals. Hij is hoogleraar medische biotechnologie aan de Universiteit Utrecht en heeft een stichting die medicijnen zelf ontwikkelt tegen een zo laag mogelijke prijs.
Schellekens vreest dat zulke prijsstijgingen zich vaker zullen voordoen. "Er zijn allerlei megafusies gaande tussen grote farmaceutische bedrijven. Je ziet dat ze dan af willen van de lang bestaande producten die weinig geld meer opleveren. Bedrijven als Essential Pharmaceuticals kunnen vervolgens al die producten als het ware op stofzuigen, om ze vervolgens een stuk hoger geprijsd in de markt terug te zetten. Zeer rendabele projecten, zonder er veel werk aan te hebben."
Verantwoordelijkheid nemen
"Ons doel als bedrijf is om deze geneesmiddelen op de Nederlandse markt te houden, omdat ze belangrijk zijn voor patiënten met verschillende aandoeningen te maken hebben", zegt Kristina Ferkova van Essential Pharmaceuticals.
"Als kleine organisatie, met relatief hoge productiekosten, kunnen we dat alleen doen als we de prijzen verhogen." Volgens het bedrijf zijn de maximumprijzen gebaseerd op de gemiddelde prijzen van omliggende landen.
De koepel van apothekers KNMP hoopt dat Essential Pharmaceuticals zijn verantwoordelijkheid neemt en de prijsstijgingen terugdraait.
Aan de haal met geneesmiddelen
De Vereniging voor Innovatieve Geneesmiddelen laat weten begrip te hebben voor de maatschappelijke vragen bij prijsverhogingen door bedrijven als Essential Pharmaceuticals. Bij de vereniging zijn 43 geneesmiddelenfabrikanten aangesloten.
"Het lijkt erop dat slimme ondernemers aan de haal gaan met geneesmiddelen waar al lang geen patent meer op rust, maar die nog wel van belang zijn voor bepaalde patiënten. Dat kan nooit de bedoeling zijn", zegt woordvoerder Merit Boersma.
Bedrijven die in dit soort geneesmiddelen handelen, zoals Essential Pharmaceuticals, zijn geen lid van de vereniging. Maar de verkopende fabrikanten Novartis en Norgine zijn dat wel.
"Wij kunnen aan onze leden en andere partijen niet voorschrijven hoe zij hun bedrijf moeten runnen. We willen wel in gesprek gaan over deze ongewenste ontwikkeling en welke rol je daar als verkopende partij bij kunt spelen. Dit soort praktijken zijn schadelijk voor de reputatie van de sector als geheel. Daar hebben ook onze leden last van."
