Kabinet: onder chantage kunnen we niet met de Turken praten

Premier Rutte noemt de opmerkingen van de Turkse president Erdogan, dat Nederlanders "nazi-overblijfselen en fascisten" zijn, bizar. Hij zei dat zaterdagmiddag in Breda op een campagnebijeenkomst van de VVD. Het besluit om de landingsrechten van het toestel van de Turkse minister in te trekken is volgens het kabinet onvermijdelijk.

Rutte had de afgelopen dagen contact met minister Cavusoglu. "Zoals bekend waren we tegen het bezoek van de Turkse minister om hier campagne te voeren. Tegelijkertijd hebben we ook gezegd: we willen hem niet tegenhouden op het vliegveld. Hij heeft toen gezegd: ik ga naar een Turkse locatie of een ambassade. Op zich kan dat. Toen hebben wij gezegd: dan moet dat wel in goede banen worden geleid."

De gesprekken verliepen buitengewoon moeizaam, aldus Rutte. "Daar kwamen we eigenlijk niet goed uit. Vervolgens heeft hij vanmorgen ook nog gezegd dat hij zou dreigen met sancties als hij niet zou kunnen komen. Nederland kan natuurlijk nooit onder dat type dreiging praten met de Turken, dat is uitgesloten."

De beslissing was niet eenvoudig, erkent de premier. "Het is een NAVO-bondgenoot, maar onder dreiging, onder chantage kunnen wij natuurlijk niet praten. Ik begrijp dat ze boos zijn, maar ik meen echt dat wij hier een goed besluit hebben genomen."

Scherp middel

Ook minister Koenders zegt dat het kabinet niet anders kon.

"We hebben de afgelopen dagen intensief met Turkije gesproken om te kijken of er toch een mogelijkheid zou zijn voor de minister om in een ambassadegebouw of een ander gebouw iets te organiseren over het referendum. Dat bleek bijna onmogelijk omdat er problemen waren met de openbare orde en veiligheid en het moeilijk was om overeenstemming te bereiken."

"Terwijl de gesprekken nog liepen en we dachten dat we er misschien nog uit konden komen gingen ze vervolgens dreigen met politieke en economische sancties. Nederland laat zich niet onder druk zetten. De combinatie van factoren is niet te goeder trouw, en dus hebben we de landingsrechten ingetrokken."

Koenders beaamt dat het een scherp middel is. "Ik had het besluit liever niet genomen, maar het was nodig."

Verschrikkelijk

"Er zijn hier allerlei mogelijkheden om bijeenkomsten te houden, we hadden eerder aan de minister gevraagd: komt u niet. Hij heeft zich uitgelaten over hoe nazistisch Nederland is, hij heeft zich ook echt bemoeid met een aantal kandidaten in de verkiezingen, dat vond ik al erg moeilijk. Dan probeer je nog een oplossing te vinden uiteraard, maar als dat dan helemaal niet lukt en er wordt gedreigd met sancties dan houdt het wel op."

Koenders noemt de uitlatingen van Edogan "verschrikkelijk". "We zien steeds meer dat zijn land de autoritaire richting op gaat. Wij stellen hier de mensen in staat om mee te doen aan het referendum. Organisaties kunnen hier zaaltjes bestellen om daarover te spreken, dat is daar niet mogelijk, ik neem daar als Nederland heel veel afstand van."