'Tichelaar is soms net een olifant in een porseleinkast'

"Het was onhandig en stom", zei Jacques Tichelaar tijdens het spoeddebat. De commissaris van de koning (CdK) zei eerst dat hij wilde aanblijven en leren van zijn fouten, maar besloot 's avonds alsnog op te stappen. Het toekennen van een herinrichtingsklus aan zijn schoonzus, was niet de eerste keer dat werk en privé verstrengeld waren geraakt.

Volgens hoogleraar Staatsrecht Hans Engels is een dergelijke integriteitskwestie met een CdK nog nooit eerder voorgekomen. "Zelfs in Limburg niet, waar dit soort zaken in het politieke verleden vaker voorkwamen dan in het noorden."

"Hij is soms net een olifant in een porseleinkast", zegt RTV Drenthe-verslaggever Margriet Benak. Volgens haar staat de 64-jarige bestuurder bekend als een druk mannetje dat van alles probeert te regelen voor de Drentse zaak. Een eigenzinnige Fries die niet bang is om tegen de rest in te gaan, zegt ze.

"Toen Den Haag de gevangenis in Veenhuizen wilde sluiten, zei Tichelaar: als jullie dat doen, mogen jullie geen asielzoekers en windmolens meer kwijt in Drenthe."

Tichelaar werd in 2009 benoemd tot commissaris van de koningin in Drenthe. Volgens de verslaggever van RTV Drenthe was de provincie destijds op zoek naar een man die niet bang is soms buiten de lijntjes te kleuren.

Dit werd goed duidelijk bij een conflict tussen de gemeente Coevorden en horecaondernemer Jos Wijland in 2013. Volgens Wijland had hij geld tegoed van de gemeente, omdat die ontwikkelingsplannen rondom zijn restaurant niet zou hebben uitgevoerd.

Tichelaar leidde de gesprekken tussen de twee partijen. Op het eerste oog een onschuldige situatie, ware het niet dat Wijland zijn zwager is. Bronnen meldden dat de CdK de gemeente aanmoedigde om Wijland te compenseren.

In een brief aan de Provinciale Staten beloofde Tichelaar in de toekomst op geen enkele manier meer bij een bemiddeling op te treden waar mogelijk een familielid bij betrokken is. Een belofte die hij twee jaar later zou breken.

Nu ging het om de herinrichting van Huize Tetrode, een rijksmonument in bezit van de provincie Drenthe. De klus ging naar Tichelaars schoonzus, maar uit onderzoek van Dagblad van het Noorden en de Volkskrant bleek dat de opdracht in 2015 eigenlijk aan iemand anders was gegund.

"Onze CdK had aan mijn collega gevraagd om wat te gaan doen en heeft interieuradviseur Karin Klinkenberg gevraagd te adviseren", stond in een e-mail van de huisvestingscoördinator. Klinkenberg is de schoonzus van Tichelaar en verdiende ruim 3100 euro met de opdracht.

Voor zijn aantreden als CdK heeft Tichelaar een integriteitscode moeten ondertekenen, die hij met het voortrekken van zijn schoonzus heeft overtreden. De code heeft volgens hoogleraar Engels geen juridische status, maar is ook zeker niet betekenisloos. "Het dient als middel tot zelfreflectie voor de commissaris en als controlerend instrument voor de provinciale staten."

De 64-jarige Tichelaar besloot na hervatting van het spoeddebat vandaag dat hij niet meer voldoende vertrouwen geniet onder de Statenleden. Dat zegt heel wat, volgens verslaggever Benak. "Ze leggen in Drenthe niet zo snel een kop op het hakblok. Maar de politiek stond onder zware druk, want het hele land keek mee naar het 'stelletje makke schapen'."