'Koude Oorlogsretoriek van Trump is achterhaald'

"Trump wil in alles de grootste zijn, dus ook in kernwapens. Het is ver-plassen." Sico van der Meer, kernwapenexpert van instituut Clingendael, is verbaasd over de uitspraak van de Amerikaanse president dat hij het grootste kernwapenarsenaal wil hebben. "Hier zit weinig rationaliteit achter. Het is een spelletje 'wie heeft de grootste'."

Het lijkt op Koude Oorlogdenken. Toen de Sovjetunie nog maar een handjevol kernraketten had, maakten Eisenhower en Kennedy zich al zorgen over een missile gap. Uit angst dat de VS zou achterblijven ontketenden ze een wapenwedloop die decennia zou duren. Die tijden liggen echter al ver achter ons.

Sinds in 1985 het hoogtepunt werd bereikt met wereldwijd 70.000 kernwapens, is dat aantal constant gedaald. Tegenwoordig is het afgebouwd tot ongeveer 15.000. Rusland en de VS hebben daarvan het overgrote deel in handen, respectievelijk 7000 en 6800.

"Nog voordat de Koude Oorlog ten einde was, maakten Gorbatsjov en Reagan al afspraken over vermindering. Daar houden de landen zich goed aan. Obama heeft in zijn eerste termijn ook een nieuw verdrag gesloten met Rusland. Trump dreigt daar nu de stekker uit te halen."

Van der Meer snapt niet waar Trump zich zorgen om maakt. "Puur naar aantallen kijken is flauwekul. Meer is niet beter bij kernwapens. De VS zijn al bezig zijn kernwapenarsenaal te moderniseren. Omdat de wapens best wel oud zijn, heeft Obama ingestemd met die miljardeninvestering. Maar dat gaat niet om 'meer', maar om beter, veiliger, krachtiger en preciezer."

Bovendien los je moderne conflicten niet op met kernwapens. Een atoombom is overkill tegen cybercrime, terrorisme of schurkenstaten. "Noord-Korea kun je prima uitschakelen met normale raketten. Dan bombardeer je het paleis van Kim en het militaire hoofdkwartier. Daarvoor hoef je niet heel Pyongyang van de aardbodem te vegen."

Ruslands spierballen

Daarmee lijkt Trumps uitspraak vooral gericht tegen Koude Oorlogvijand Rusland. Van der Meer wijst erop dat Poetin de afgelopen tijd ook zijn spierballen liet zien. Recentelijk werd een nieuwe kernraket gepresenteerd met de bijnaam Satan 2. Volgens de staatsmedia kan die Texas of Frankrijk in één klap vernietigen. Ook waren er berichten over een nieuwe lanceerinrichting voor kernwapens.

"Daarmee scheren ze langs de regelgeving", erkent Van der Meer. "Het is een wisselwerking."

Toch hoeven die ontwikkelingen geen reden te zijn de ontmanteling van het kernwapenarsenaal te staken. "Als een land als China zegt genoeg te hebben aan 250 kernwapens, waarom zou de VS dan in hemelsnaam 6800 moeten hebben? Het zijn wapens om niet te gebruiken. Een verzekering waardoor je zeker weet dat de vijand je niet aanvalt, want dat overleeft niemand."

Wat Trumps uitspraken betekenen voor het Amerikaanse kernwapenbeleid blijft totaal onduidelijk. "Dat is bij Trump altijd de vraag: is dit nou een emotionele oprisping of doordachte politiek? Het is moeilijk in te schatten."