Droom van arm Russisch gezin komt uit dankzij gul NOS-publiek
Het was een spontaan initiatief van een zevental mensen, die onze reportage over Svetlana Ignatjenko en haar 6-jarige tweeling Sergej en Ilija in Tver hadden gezien. Of ze iets voor het gezin konden betekenen, vroegen ze me. Kaartjes kopen voor het circus bijvoorbeeld. Svetlana had gezegd dat ze ervan droomde om daar met de jongens naartoe te gaan. Maar ze heeft het geld niet.
"Mijn eigen kind kwam op het idee", schreef iemand me. "Ze is nog erg jong. Ze vroeg wat ik aan 't lezen was en toen ik dat vertelde, zei ze: 'Wat zielig. Zullen wij dan een kaartje geven?'" Iemand anders schreef: "Mijn hart sprak en wil haar maandverdienste van 120 euro als vriend toesturen."
Dat kwam goed uit, want het Russische staatscircus treedt deze maand op in Tver:
Waar ging het ook alweer over? Ik had een verhaal gemaakt over mensen die het financieel moeilijk hebben in Rusland. De regering zegt dat er na drie jaar van economische krimp dit jaar weer een bescheiden groei te verwachten valt. Dat klinkt mooi, maar het zal voor gezinnen als dat van Svetlana voorlopig niet veel uitmaken.
Als schoonmaakster in een ziekenhuis verdient ze 125 euro in de maand. Dat is zelfs voor Rusland erg weinig. Met de alimentatie van haar ex-man, wat beperkte sociale bijstand en vooral ook door hulp van familie, vrienden en de kerk redt ze het net. Svetlana woont met Sergej en Ilija in een kamer en een keuken in een stokoud houten huis.
En ze is niet de enige. De besteedbare inkomens in Rusland lopen al een paar jaar terug door de combinatie van krimp en inflatie. Dat merken bijna alle Russen, maar de klappen komen bij mensen met lage inkomens natuurlijk het hardst aan. Gezinnen als dat van Svetlana, maar bijvoorbeeld ook bij mensen met kleine pensioentjes. In totaal leven er zo'n 20 miljoen mensen (14 procent van de bevolking) onder de armoedegrens.
Het verslag dat we maakten, heeft kennelijk veel mensen geraakt. Op Facebook is het 114.000 keer bekeken. Lang niet iedereen reageerde positief. Sterker nog, de meeste reacties waren negatief. Veel mensen vroegen zich af waarom iemand die zo weinig te besteden heeft, rookt. Veel mensen wezen erop dat het in Europa ook niet allemaal koek en ei is. Ook in Nederland niet.
Ik zal de laatste zijn om te ontkennen dat er in Europa problemen zijn. Maar ik ben correspondent in Rusland. Ik bericht over de dagelijkse realiteit in Rusland en geloof me, die is voor veel Russen stukken harder dan in Nederland. Het knappe is dat de meesten zich er manmoedig doorheen slaan. De veerkracht, het vermogen om de tering naar de nering te zetten in dit land, is ongekend.
En dat roken? Ja, er zijn mensen die dat doen, ook als ze weinig te besteden hebben. Er zijn mensen die aan de drank raken, die drugs gaan gebruiken. Dat zouden ze inderdaad beter niet kunnen doen, maar om te suggereren dat Svetlana dus niet écht arm is, omdat ze sigaretten kan kopen of dat haar rookverslaving ten koste gaat van de kinderen gaat me een paar stappen te ver. Overigens kost een pakje sigaretten in Rusland een stuk minder dan in Nederland, zo'n 1,50 euro.
Hoe dan ook, er waren ook positieve reacties en dus ook mensen die aanboden om te helpen. "Ik las dat er al een vrouw geld wil doneren namens een klas kinderen om naar het circus te gaan (…). Ikzelf (en mijn vrouw die chronisch ziek is) zouden ook graag iets leuks voor dat gezin willen doen", schreef iemand.
Samen gaven die mensen 310 euro. Een peulenschil vergeleken met de miljoenen die grote televisieacties voor het goede doel opleveren, maar de giften kwamen recht uit het hart en Svetlana en de kinderen konden hun geluk er niet mee op.
Nadat de circuskaartjes waren gekocht, bleef er nog ruim anderhalf maandsalaris over. Daar kan Svetlana haar keuken van laten repareren of nieuwe broeken en schoenen voor Sergej en Ilija van kopen. Of iets anders wat nóg meer prioriteit heeft.
Structureel wordt er niets mee opgelost. Dat klopt. Maar ik vind het prachtig dat deze vrouw en haar twee jongens in ieder geval een middag zorgeloos hebben kunnen genieten. Een droom die uitgekomen is. Met grote dank aan de gevers.
