Syrische vluchteling klaagt Facebook aan om nepnieuwsselfie
Het is een selfie die zijn leven heeft veranderd. De Syrische vluchteling Anas Modamani (19) is pas twee dagen in het opvangcentrum in het Berlijnse stadsdeel Spandau als bondskanselier Merkel op bezoek komt. Het is dringen, maar het lukt hem toch: een selfie met het hoge bezoek.
"Anas op de foto met de president van Duitsland", Anas straalt nog steeds als hij erover vertelt. Maar die dag en die foto hebben inmiddels een bittere nasmaak gekregen.
Want kort daarna verschijnt de foto op Facebook, in een hele andere context. Als nepnieuws met de kop: 'Merkel op de foto de dader van de aanslagen in Brussel.'
Daar blijft het niet bij, want de foto blijft opduiken als illustratie bij steeds een ander verzonnen nieuwsbericht. Anas als een van de jongens die in Berlijn een dakloze in brand stak, als de terrorist van de aanslag in Berlijn. Elke keer staat Anas’ foto met Merkel erbij.
Anas wordt boos als hij erover vertelt. Hij doet juist zo z’n best hier goed te integreren. "Ik heb een opleiding gedaan, werk gevonden, vrienden gemaakt, dat maakt me gelukkig. Maar die mensen op Facebook die zitten thuis en schrijven wat ze willen. Wie is het slachtoffer? Ik."
Hij heeft er last van. Op straat wordt hij herkend en erop aangesproken, soms positief, soms negatief. Vrienden vragen hem ernaar, maar ook z’n moeder in Damascus, want de berichten verschijnen ook in het Arabisch. "Ze is bang dat er hier iets met me gebeurt." Anas zelf is vooral bang dat toekomstige werkgevers hem opzoeken en die berichten vinden.
Ook de gastfamilie die Anas heeft opgevangen wordt niet gespaard. "Ik word soms echt naar van de haat die we over ons heen krijgen. In commentaren op Facebook schrijven ze dat ze hopen dat ik en mijn dochter door Anas worden verkracht", vertelt zijn Duitse gastmoeder Anke Meeuw.
"Het moet ophouden", zegt Anas vastberaden. Drie, vier keer heeft hij Facebook gevraagd om de foto's te verwijderen. Dat gebeurt in een aantal gevallen, maar zeker niet alles is weg. Gastmoeder Meeuw: "Ik kan zo Facebook openen en laten zien dat het nog honderden keren gedeeld wordt." Ook krijgt ze te horen dat sommige van de berichten niet indruisen tegen de gebruiksvoorwaarden.
Op aanraden van een Oostenrijkse anti-nepnieuwsorganisatie besluiten Anas en het gezin Facebook aan te klagen. Ze eisen dat alles verdwijnt, en dat ook in de toekomst de foto niet meer op het sociale medium wordt gebruikt. Anas: "Ik wil dat alles verdwijnt, de leugens, de haat."
De NOS heeft Facebook om een reactie gevraagd. Die luidt: "We hebben van de advocaat van Anas Modamani een aanvraag ontvangen om een specifiek bericht te verwijderen, omdat het zijn persoonlijke rechten zou schaden. Dat hebben we snel gedaan, dus we denken niet dat er reden is om een kort geding aan te spannen."
Volgens gastmoeder Meeuw kan Facebook wel degelijk meer doen. "Als er een blote borst op Facebook staat, is alles binnen no time weg en hier zouden ze niets tegen kunnen doen, kom op!"
Het kort geding dient op 6 februari. Anas heeft geen idee of hij gaat winnen, maar hoopt dat het in ieder geval ook duidelijk maakt dat nepnieuws niet zonder gevolgen is. "Het kan een leven kapot maken, ik wil niet dat iedereen in Duitsland mij van dit verhaal kent. Ik wil een gewoon leven."
